“Hem uyumak, hem uyanmak” anlamına gelen teheccüt sözcüğü, terim olarak “geceleyin uyanıp namaz kılmak ve gece namazı” anlamındadır. Dilimizde teheccüt kelimesi, farz ve vacip namazlarla teravihin dışında, geceyi ihya için kılınan namazların hepsini ifade edecek şekilde kullanılmaktadır.
Bediüzzaman’ın tesbitiyle, teheccütle gecenin ihya edilmesi, berzah alemini aydınlatan bir projektördür. Abdullah b. Ömer’in rivayet ettiği bir hadis ve bir hâdise bu mevzuya ışık tutar. Bu hadiste Abdullah b. Ömer mealen diyor ki: “Herkes rüya görür ve gelir Allah Resûlü’ne anlatırdı. Ben de kendi kendime, keşke berzah âleminin kapıları bana da aralansa ben de bir kısım şeyler görsem ve gördüğüm şeyleri gelip İnsanlığın İftihar Tablosu’na anlatıversem; O da bunları tabir etse., derken, bir gün rüyamda gördüm ki, iki zat beni kollarımdan tutup derdest ederek, derin ve alevli bir kuyunun başına getirdiler. O derince kuyunun içinden adeta bir hortum gibi döne döne alevler yükseliyordu. Vakumunu bile yutacak kadar korkunçtu. Anladım ki bu, cehennemdir. Beni başına getirdiklerinde, oraya atacaklar diye çok korktum. Allah’a sığınıp, “Ya Rab” diye yalvarmaya başladım. Birisi bana dedi ki: “Korkma! Senin için endişe edecek bir şey yok. Sen oraya girmeyeceksin.” Sonra uyandım ve ablam Hafsa’ya rüyamı anlattım ve bunun tabirini Resulullah’a sormasını istedim. Ablam sorunca Allah Resulü buyurdular ki: “Abdullah b. Ömer ne güzel bir insandır ama, keşke geceleri ihya etse!”
Burada berzah aleminin dehşetinden kurtulma yolunun gösterildiği açıktır. O da, geceleri ihya etmektir., evet gönüllerin diri ve canlı olması; bir yönüyle gecelerin canlı olmasına bağlıdır.
Peygamberimiz (Sallallahu aleyhi ve selam) yatsıyı kıldıktan sonra vitri kılmadan uyur, gecenin ortalarından sonra uyanıp bir müddet namaz kıldıktan sonra yani teheccüt namazı kıldıktan sonra vitir namazını ve daha sonra vakti girince sabah namazının sünnetini kılardı.