Mü’minler dualarında Allah’tan sıhhat, afiyet, huzur, sükûn, bereket ve bolluk dilerken ellerinin iç kısmını kaldırırlar. Kötülük, kıtlık, kuraklık, belâ, musibet, maişet darlığı, ihtilâf ve düşmanlıklardan sakınmak için, Allah’a iltica ederken de ellerinin dış kısmını çevirirler. Namaz tesbihatında “ecirna” derken de fitne ve belâlardan sığınma vardır. Bu anda da ellerin tersi çevrilir.
Müslümanın esas vazifesi sünneti yaşatmak, Peygamber (a.s.m.) âdetini devam ettirmektir. Bu durumda bütün hareket ve davranışlarımızda değişmez ölçümüz, sünnet-i seniyenin prensipleri ve esasları olmalıdır. Aynı şekilde ibadet ve taatimizin şekil ve âdabında da Peygamberimizin (a.s.m.) yapış şekli bize rehber olmalıdır.
Bir mü’min olarak çoğumuz elinden geldiği kadar Peygamberimizi (a.s.m.) taklit etmeye gayret eder, sünnete uygun hareketlerimizle de yakınlarımıza ve çevremize örnek olmaya çalışırız.
Duanın âdâbı ve dua ederken ellerin nasıl duracağına gelince, bu hususta Peygamberimizin (a.s.m.) uygulaması belli ve açıktır. Sahabilerin ifadesine göre, Peygamberimiz (a.s.m.) ellerini göğüs hizasına getirip, avuç içlerini yüzüne meyilli açarak dua buyururlardı.
Hatta yağmur duası esnasında ellerini iyice yukarı kaldırdığını ve koltuk altlarının beyazlıkları görülünceye kadar dua ettiğini on yıl hizmetinde bulunan Hz. Enes bin Mâlik bildirir.
Peygamberimizin (a.s.m.) yağmur duası dışındaki dualarında da ellerini fazla kaldırdığını rivayet eden hadis âlimleri vardır.
Her hususta Allah’a karşı fakir ve âciz olduğumuz için, bütün ihtiyaçlarımızı bizzat Yaratıcımızdan, “Kâdiü’l-Hâcat”tan isteriz. İnsanlık icabı işlediğimiz kusur ve günahlarımızın affı için Allah’tan af dileriz. Yine başımıza gelecek belâların def’i ve gelmiş olanların uzaklaşması için Rabbimize sığınırız.
İşte, Allah’tan bir şey isterken veya arzu etmediğimiz bir şeyden korunmak için dua ettiğimizde, ifadelerimizde değişiklikler olduğu gibi, ellerin duruşunda da farklılık vardır.
Nitekim, Hallad bin Sâbi’l-Ensarî Peygamberimizin (a.s.m.) dua ederken ellerini nasıl tuttuğunu şöyle anlatmaktadır:
“Peygamber (a.s.m.) Allah’tan bir şey istediği zaman avuçlarının içini semâya kaldırır, bir şeyden Allah’a sığındığı zamanda da avuçlannın dışını (ellerinin tersini) semâya çevirirdi.”
Yine Peygamberimiz (a.s.m.) yağmur duası esnasında da ellerinin dışını çevirdiğini rivayet eden Enes bin Mâlik (r.a.) şöyle demektedir:
“Peygamber (a.s.m.) yağmur duası yapmış ve avuçlarının sırtı ile semaya işaret etmiştir.”
Çünkü yağmurun kesilmesi ve uzun müddet yağmaması bir musibettir. Bu belânın def’i için yağmur duası yapılmaktadır. Kıtlığın, yağmursuzluğun gidip, bereketin ve bolluğun gelmesi istenmektedir. İşte
bu susuzluğun gitmesi için dua esnasında elin tersi döndürülmektedir.
Müslim Şârihi ve Şafiî mezhebinin güçlü âlimlerinden İmam-ı Nevevî Hazretleri bu hadisi açıklarken şöyle demektedir:
“Bizim âlimlerimizden bir cemaat ve diğer bazı âlimler kıtlık ve benzeri belâların def’i için edilen dualarda elleri kaldırıp avuçların sırtlarını semaya çevirmiş, Allah’tan bir şey isterken ve tahsil ederken de avuçların içini semâya kaldırmanın sünnet olduğunu, bu hadisi delil getirerek söylemişlerdir.”
İsrâ Sûresinin 90. âyetinin, duanın âdâbını bildirdiğini söyleyen müfessirler, bu âyete göre dua esnasında yerine göre ellerin bazen içi, bazen de tersi çevrilir demektedirler. Ayetin meali şöyledir:
“Gerçekten bütün bu peygamberler hayır işlerinde yarışırlar. Umarak ve korkarak bize dua ederlerdi. Onlar bizim için derin saygı gösterirlerdi.”
Âyette geçen “rağaben” rağbet ve ümit mânâsına gelirken, “rahaben” kelimesi de korku hali demektir. İşte bazı müfessirler bu âyetten murad, “Allah’tan bir şey istenildiği zaman avuçların içi, korku ânında Allah’a sığınırken de avuçların dışı semaya kaldırılır” demektedirler.
İşte mü’minler dualarında Allah’tan sıhhat, âfiyet, huzur, sükûn, bereket ve bolluk dilerken ellerinin iç kısmını kaldırırlar; kötülük, kıtlık, kuraklık, belâ, musibet, maişet darlığı, ihtilâf ve düşmanlıklardan sakınmak için, Allah’a iltica ederken de ellerinin dış kısmını çevirirler.
Namaz tesbihaünda “ecima (bizi muhafaza et)” derken de fitne ve belâlardan sığınma vardır. Bu anda da ellerin tersi çevrilir. Bediüzzaman Hazretleri de, dualarında ve namaz tesbihaünda aynı şekli tatbik etmekteydi.