İbn Ömer’den -radıyallâhu anh-: Resûlullah -sallallâhu aleyhi vesellem- şöyle buyurdu: “Bir şeyi vasiyet etmeyi düşünen her müslümanın, iki gece geçirmeden vasiyetini yazılmış halde yanında bulundurması gerekir.”
Açıklama:
İnsanlara borcun veya onlardan alacağın varsa veya malının bir kısmını vasiyet etmeyi düşünüyorsan hemen vasiyet yaz. Çünkü vasiyette acele etmek sünnettir. Onu yazman ecelini öne almadığı gibi yazmaman da ileri almaz. Kişi ölümün kendisini ne zaman yakalayacağını bilemez.
•Ömer -radıyallâhuanh- şöyle demiştir: “Bu sözü Resûlullah’tan -sallallâhu aleyhi vesellem- işittiğimden bu yana mutlaka yanımda vasiyetimi bulundururum.”
Bu hadis ölümün aniden gelme korkusuyla acele davranıp vasiyeti hemen yazmanın sünnet olduğuna delil vardır. Nice kişiler sağlıklarında veya hastayken birçok malları olduğu halde borçlu ve alacaklı bir halde ölmüşler, ölümlerinden sonra amelleri devam etmesi için mallannın bir kısmını vasiyet etmeyi düşündükleri halde ölüm bunu yapmalarına izin vermemiştir.
Vasiyetin ölüm alametleri görülene kadar ertelenmemesi sünnettir.
• Nitekim Peygamberimiz’e -sallallâhu aleyhi vesellem- “Hangi sadaka daha sevaplıdır?” diye sorulduğunda, O “Sen sağlıklı, cimri, fakirlik korkusu yaşadığın, zengin olmayı hâlâ düşlediğin bir halde verdiğin sadakadır. Can boğaza dayanana kadar bekleyip malının zaten falanın filanın olduğu bir vakite kadar bekleyip de “Şu filana, bu falana” deme!”
“Hadisin manası şöyledir: İnsan sağlıklıyken cimrilik onda daha çok hâkimdir. Bunu aşıp infak ettiğinde niyetinde daha samimi olacağından sevabı daha çok olur. Ölümle burun buruna gelmiş, hayattan ümidini kesmiş ve malının başkasına intikal edeceğini gören kimsenin sadakası, sağlıklı, cimri, hayatta kalma ümidi olan ve dolayısıyla fakirlik korkusu ve zengin olma ümidi olan kimseye oranla daha eksiktir. Canın boğaza dayanmasından kasıt hemen hemen dayanmasıdır. Çünkü canın boğaza tamamen dayanıp tam ölüneceği esnada yapılan vasiyet âlimlerin tümüne göre geçersizdir.”
Malının üçte birinden fazlasını vasiyet etme; çünkü Sa’d b. Ebi Vakkas -radıyallâhu anh- malının tümünü vasiyet etmek için izin istediğinde Resûlullah -sallallâhu aleyhi vesellem-: “Hayır” buyurmuş, O -radıyallâhu anh- Üçte ikisini sormuş. Resûlullah -sallallâhu aleyhi vesellem- yine: “Hayır” buyurmuş, O yarısını sormuş. Resûlullah -sallallâhu aleyhi vesellem- yine “Hayır” buyurmuş, ardından: “Üçte biri, üçte bir de çok” buyurmuştur.
• İbn Abbas -radıyallâhu anh- şöyle demiştir: Keşke insanlar üçte biri dörtte bire indirseler; çünkü Resûlullah -sallallâhu aleyhi vesellem- “Üçte bir (ini vasiyet edebilirsiniz), üçte bir de çok” buyurdu.