Ucb’un, İdlâlin (İşi İle Nazlanmak) Hakikati
Bil ki, Allahü Teâlâ kime ilim, ibadetlerde kolaylık ve bunun gibi bir nimet verdiyse bunun elden gitmesinden korkmalıdır. Böyle kimse ucb sahibi olmaz. Korkmaz ve kendinde olduğu için değil, Allahü Teâlâ’nın nimet ve ihsanı olduğuna sevinirse yine ucb etmiş olmaz. Ama kendinde olduğu için sevinirse ve bunun Allahü Teâlâ’ nın nimeti olduğunu unutursa, ondan korkmazsa böyle olduğu için sevinmek ucb olur.
Bu ibadet ile Allahü Teâlâ üzerinde hakkı olduğunu bilirse ve bu ibadetini makbul bir hizmet tutarsa buna idlâl Ihizmet ve işi ile övünmek ve nazlanmak! denir ki, kendini nazlı bilmiş olur. Eğer bir kimseye bir şey verirse ve kalbine bu büyüktür diye gelirse ucb etmiş olur. Bunun yanında ondan hizmet ve karşılık beklerse, bu idlâl olur. Resûlullah (sallâllahü aleyhi ve sellem) buyurdu ki: «Namazıyla idlâl eden kimse, namazı kılmamış olur». Yine buyurdu: «Daima gülüp ve kusurlarını itiraf etmen; daima ağlayıp, işini beğenmenden iyidir».