Sa’ ve Benzeri Ölçülerdeki Su İle Gusül Alınması

By | 3 Kasım 2014

sularvehukumleriileilgilisorularEbu Bekr İbn Hafs’ın Ebu Seleme’nin şöyle dediğini işittiği nakledilmiştir: “Hz. Âişe’nin kardeşi ile birlikte onun yanına gittik. Kardeşi ona Hz. Peygamber’in -sallallâhu aleyhi vesellem- nasıl gusül abdesti aldığını sordu. Bunun üzerine Hz. Aişe, bir sa’ miktarında bir kap getirtti ve gusletti. Başından aşağı su döktü. Onunla aramızda bir perde vardı.”

Açıklama:

(Bir sa’ miktarı su ile gusletme) Bu ifade ile bir sa’ dolusu su kastedilmiştir. Benzeri ifadesi ile ise, buna yakın ölçekler kastedilmektedir.

Bir sa’ beş rıtıldır. Bağdat rıtlı ile üç rıtıldır. Râfiî ve başkalarının söylediğine göre bir sa’, 130 dirhemdir.

(Onunla aramızda bir perde vardı.) Kadı Iyâz şöyle demiştir: “Hadisten ilk etapta akla gelen manaya göre, râvîler Hz. Aişe’nin gusül abdesti alışını ve mahrem birinin bakması caiz olan yerlerini, yani vücudunun üst kısımlarını görmüşlerdir. Çünkü Hz. Aişe, Ebu Seleme’nin süt teyzesi idi. Hz. Aişe’nin kız kardeşi Ummü Gülsüm tarafından emzirilmişti.

Hz. Aişe gusül abdesti alınca mahrem için bile bakılması caiz olmayan bedeninin alt kısımlarını kapatmıştır. Aksi takdirde onların yanında gusletmesi anlamsız olurdu. Hz. Aişe’nin bu şekilde bir yol benimsemesi, bir şeyi yaparak öğretmenin güzel olduğunu gösterir. Çünkü bu şekilde öğretme, karşı taraf üzerinde daha etkili olur. “

Hz. Âişe’ye yöneltilen soru, hem guslün nasıl alındığına, hem de ne kadar su ile alındığına yönelik olabilir. Bu yüzden cevap da, her iki ihtimale uygun şekilde gelmiştir. Guslün nasıl yapıldığı, suyun baştan aşağı dökülmesi; ne kadar su ile yapıldığı ise sa’ miktarı su ile gusledilmesiyle açıklığa kavuşturulmuştur.

• Ebu Ca’fer’den nakledildiğine göre kendisi, babası ve bir kaç kişi ile birlikte Cabir İbn Abdullah’ın yanında bulunurken orada bulunanlardan biri, ona gusül abdestinin ne kadar su ile alınabileceğini sordu. O da ‘sana bir sa’ yeter’ diye cevap verince; adam ‘Bu bana’ yetmez dedi. Cabir ise; ‘Senden daha fazla saçı bulunan ve senden daha hayırlı birine yetiyordu.’ dedi ve sonra bir parça bezden oluşan elbisesi ile bize namaz kıldırdı.”

Açıklama:

(Saçı senden daha fazla) Hadisteki bu ifade ile hem saçın miktarı hem de sıfatı, uzunluğu veya sıklığı kastedilmiş olabilir. Ayrıca bu hadis, selefir Hz. Peygamber’in -sallallâhu aleyhi vesellem- fiillerini delil gösterip çıkan sonucu kabul ettiğini ortaya koymaktadır.

Bu hadis, bilgisizce tartışan birine, sert bir şekilde cevap vermenin caiz olduğunu gösterir. Ancak cevap verenin, hakkı açıklama ve dinleyenleri bu tür cahilane davranışlardan sakındırma niyeti taşıması gerekir.

Yine bu hadis, suyu aşırı kullanmanın ve israf etmenin mekruh olduğuna dair bir delil teşkil eder.

• İbn Abbâs’tan şöyle nakledilmiştir: “Hz. Peygamber -sallallâhu aleyhi vesellem- ile Meymûne validemiz bir kaptan birlikte gusül abdesti alırlardı.” Yezid b. Harun, Behz ve Cuddiy, Şu’be’ye göre söz konusu kabın bir sa’ ölçüsünde olduğunu söylemişlerdir