Kibrin Esası Ve Zararları
Bil ki, kibir kötü bir huydur. Kalp huylarmdan olup, sıfatı zahirde görünür. Kibrin hakikati kendini başkalarından üstün görmek ve iyi bilmektir. Bundan da kalben sevinç havası duymaktır. Kalbinde meydana gelen bu havaya kibir denir. Resûlullah (sallâllahü aleyhi ve sellem) buyurdu: «Yâ Râbbi, kibir rüzgârından Sana sığınırım» t1). Bu rüzgâr içine dolunca, başkalarını kendinden aşağı görür. Onlara hizmetçi gözüyle bakar. Hattâ kendine hizmet edenleri beğenmeyip, sen bana hizmet etmeye lâyık değilsin, der. Nitekim bazı sultanlar, her kapısını öpeni ve kölenizim diyeni kabul etmezler. Ancak meliklerin, krallarınkine memnun olurlar. Bu öyle bir kibirdir ki, kendini Allahü Teâlâ’dan bile yüksek görmektir. Çünkü Allahü Teâlâ herkesi kulluğa ve kendine secdeye kabul etmektedir. Mütekebbir ve ahmak bu dereceye çıkamazsa, yürümekte ve oturmakta öncelik hakkı arar. Hürmet ve tazim bekler, öyle olur ki, nasihat kabul etmez; kendisi nasihat etmek istese, kasılarak zorla söyler. Ona bir şey öğretseler kızar. İnsanlara hayvan gözüyle bakar. Resûlullah’a (sallâllahü aleyhi ve sellem), «Kibir nedir?», diye sordular. «Doğruyu kabul etmemek ve İnsanlara hakaret ile bakmaktır» (2), buyurdu. Bu huy kendisi ile Allahü Teâlâ arasında büyük bir perdedir. Bütün kötü ahlâklar bundan doğar. Tekebbür bütün iyi ahlâklardan insanı uzaklaştırır. Kibrin Esası Ve Zararları Zira efendilik, kendini üstün görmek ve gururlanmak sıfatları kendinde bulunan kimse, kendisi için beğenmediğini başkalarına lâyık görür. Bu ise Müslümanlığa sığmaz. Böyle kimse, hiç kimseye tevâzu edemez. Bu ise müttekîlere, Allah’tan korkanlara yakışmaz. Kin ve hasetten kurtulamaz. Kızgınlığım yenemez, dilini gıybetten koruyamaz ve kötü düşüncelerden kalbini temizleyemez. Zira kendine tâzim etmeyene kalbinde kin besler. İnsanların en asağısı bütün gün kendine tapan, kendini üstün görmekle uğraşan, hile ve aldatmadan kurtulmayan, yalan ve nifaktan geçmeyen, daima kendi işlerini insanların gözünde iyi göstermeye çalışan kimsedir.
Halbuki işin esası şöyledir ki, kendini unutmayan hiç kimse, Müslümanlığın kokusunu duyamaz. Belki dünya rahatlığı da göremez. Büyüklerden biri, «Cennet kokusunu almak istersen, kendini bütün insanlardan aşağı tut», buyurdu. Bir kimseye öyle bir göz
verilse ve iki mütekebbirin birbirine rastladığı zaman onların kalb lerıni görse, onların kalbindeki pislik ve murdarlığı hiçbir mezbelelikte göremez. Çünkü onların kalbleri köpek gibi olmuş, dış görünüşleri ise birbirlerine karşı kadınlar gibi süslü ve yakınlık, müte kebbirlerde aslâ bulunmaz. Hattâ hangisine rastlaşan, rahatlığı, senin gibi birisini bulmak ve ondan tazim beklemekte bulur. Böyle ce ikiliği aradan kaldırmak ve tek olmak ister. Yâni kendisinin olmasını ve senin olmamanı ister. Kibrin Esası Ve Zararları
İkilikten, iki «benlik»ten gurur ve kibir doğar. Manevi rahatlık ise «birleşmektedir. Yâni iki Müslüman bir araya geldiğinde benliklerini yok edip, Hak Teâlâ’da fanileşmelidir. ikilikte rahat yoktur. İşin kemâl derecesi fenâfillah makamına ulaşmaktadır.