Âfakta (dış dünya) ve enfüste (iç dünyamızda) O’ndan habersiz, O’nun kudretine dayanmadan hiçbir şey varlık sahasına çıkamaz. Kur’ân’ın “Her bir şeyin yaratıcısı Allah’tır.” şeklindeki beyanları, bize, varlıktaki afakîenfüsî her bir oluşum, değişim ve dönüşümün O’nun yaratmasıyla varlık bulduğunu öğretmektedir. Bu itibarla, kalpte/enfüste meydana gelen iman ve hidayeti var eden Allah’tır. Bu hakikat Kur’ân’da şu şekilde ifade edilmiştir: “Allah size imanı sevdirdi ve onu kalplerinizde güzelleştirdi.” (Hucurat, 49/7) “Allah kime hidayet ederse, hidayete ermiş olan odur..” (İsra, 17/97)
Allah (c.c), iradesini kullanarak imana talip olmayanın kalbine imanı zorla koymaz. Hemen şunu da ifade edelim: Allah’ın bildiğimiz bilemediğimiz birçok hikmetine binaen cebrî lütfuyla hidayet ettikleri bunun dışındadır. Cenab-ı Hakk’ın insana iman ve hidayet nasip etmesi, onun bu hususta göstereceği gayrete bağlıdır. Nitekim Ehl-i Sünnet âlimlerinin bu açıdan ‘îman’la alâkalı yapmış oldukları izahları şu şekilde özetleyebiliriz: ‘İman, kulun, cüz’î iradesini sarf ettikten sonra, onun kalbinde Cenab-ı Hakk’ın yaktığı/yarattığı bir nurdur.’