Herhangi bir şekilde görevli olarak hacca giden kimse, her ne kadar oraya kendi imkânlarını kullanarak değil de, devlet veya bir kuruluş tarafından görevli olarak gidiyorsa da, oraya kadar gidebilecek bir imkân bulmuştur. Bu kimse diğer hacılar gibi bütün vazifelerini yapar, haccı da makbuldür.
Kur’ân-ı Kerim’de haccın farz oluşu beyan edilirken, maddi imkanın müsait olması şartı da belirtilir: “Oraya varmaya gücü yeten, bir yol bulabilen kimsenin Kâbe’yi tavaf etmesi, Allah’ın insanlar üzerindeki bir hakkıdır.”Görevli Olarak Hacca Gidenin Haccı Olur mu?
Âyetin meâlinde “varma” ve “yol” olarak geçen “sebil” kelimesinin ne mânâya geldiğini Peygamberimizden (a.s.m.) öğrenmekteyiz.
Sahabe-i kiram, “Sebil nedir, yâ Resulallah?” diye sorduklarında, Peygamber Efendimiz (a.s.m.), “Zâd ve râhiledir” şeklinde cevap vermiştir. “Zâd ve rahile”den maksat da nakil vasıtası ve yol masrafıdır.
Esas itibariyle hac, dinen zengin sayılan, ailesinin nafakasından ve aslî ihtiyaçlanndan fazla olarak yol masrafını karşılayabilecek kadar bir imkâna sahip olan Müslümana farzdır.
Âyet-i kerimeden açıkça anlaşılabileceği üzere, bir yol bulup hac mevsiminde Mekke-i Mükerremeye giden kimsenin hac vazifesini yerine getirmesi gerekir.
Herhangi bir sebeple oraya gidebilen kimse fıkhî tabirle “mustatî” sayılır; yani oraya gitmek için bir güç ve imkâna sahip olmuş demektir. Böyle bir insan hac vazifesini yapabilecek bir vakit bulduğu takdirde bu ibadeti yerine getirmelidir.
Herhangi bir şekilde görevli olarak hacca giden kimse, her ne kadar oraya kendi imkânlarını kullanarak değil de, devlet veya bir kuruluş tarafından görevli olarak gidiyorsa da, oraya kadar gidebilecek bir imkân bulmuştur. Yol masrafları ve nakil vasıtası karşılanmıştır.
Hac yapabilecek, haccm rükün ve vaciplerini yerine getirebilecek bir fırsat ve vakit bulabildiğinden hac yapması artık farz olur. Bu kimse diğer hacılar gibi bütün vazifelerini yerine getirir.
Daha sonra zengin olunca, gidip gitmeme meselesine gelince; hac ömürde bir defalık için farzdır. Birden fazla yapılan hac nafiledir, yani sünnettir. Bu meseleye ışık tutan şöyle bir hadis-i şerif mevcuttur:
İbni Abbas’tan rivayete göre, Akra bin Hâbis (r.a.) Resul-i Ekrem Efendimize (a.s.m.) sorar: “Yâ Resulallah, hac her sene midir, yoksa ömürde bir defa mıdır?”
Resulullah (a.s.m.) ise şöyle cevap verirler: “Yalnız bir defadır. Fazla yapan için o bir nafiledir.”
Görüldüğü gibi, hangi vesile ile olursa olsun, ömründe bir kere hac yapan kimse, artık daha sonra zengin de olsa bu farzı yerine getirmiş olduğundan o borçtan kurtulmuş sayılır. Tekrar hacca gitmesi farz değildir. Yapılan böyle bir hac sahih ve makbuldür. İnşaallah Allah katında da makbul olur.