Duânın Edebleri
Yalvararak tazarrû ile yapılan duâ, Allahü Teâlâ’ya yaklaştıran amellerdendir. Peygamber Efendimiz (sallâllahü aleyhi ve sel Jem) buyuruyor ki: «Duâ, ibadetin özüdür». Bu, şunun içindir kh ibadetten maksat, kulluk etmektir. Kulluk ise, kendinin zavallı olduğunu ve Allahü Teâlâ’nın büyüklüğünü birlikte görmek ve bilmektir. Duâda bu ikisi de vardır. Duâ ne kadar tazarrû ile olursa, o kadar iyi olur. Duâda sekiz edebe dikkat etmelidir:
1 — Kıymetli vakitlerde duâ etmeye gayret etmelidir. Arefe, Ramazan, Cuma, sabah erken ve gece yarısı gibi.
2 _ Kıymetli hâlleri gözetmelidir. Duânın Edebleri Askerlerin harbe gitmesi ve gelmesi, farz namazları gibi. Hadisi şerifte bildirildi ki, gök kapıları böyle zamanda açılır. Bunun gibi ezanla ikamet arasında, oruçlu olduğu zaman ve kalbinde incelik hissettiği zamanlarda duâ etmelidir. Çünkü kalbdeki incelik rahmet kapısının açık olduğuna işarettir.
3 — Bir kimsenin iki elini kaldırıp, başkasına duâ etmesidir. Hadîs i şerifte buyuruldu ki: «Allahü Teâlâ, kendisine kaldırılan eli boş çevirmekten daha kerimdir» t1). Peygamber Efendimiz (sal lâllahü aleyhi ve sellem) buyurdu: «Duâ eden üç şeyden boş kalmaz: Yâ günahı afvedilir, ya o anda ona bir hayır gelir, yahut ilerde bir hayır gelir».
4 — Duâda tereddüt etmemelidir. Kalbinde, duâsımn hemen kabul edildiğini tutmalıdır. Peygamber Efendimiz buyuruyor: «Allahü Teâlâ’ya öyle bir hâlde duâ ediniz ki, duanızın kabul edildiğini yaklnen bilesiniz» C2).
5 — Yalvararak ve huşû’i kalb ile duâ etmelidir. Hadisi şerifte «Gafil olan kalbden yapılan duâlar dinlenmez», buyuruldu.
6 — Duâyı çok yapmalı, tekrar tekrar söylemeli, ardını bırakmamalıdır. Kaç defa duâ ettim, duâm kabul olmadı, dememelidir. Çünkü kabul vaktini ve işini Allahü Teâlâ daha iyi bilir. Duâsı kabul olunca, «Allahü Teâlâ’ya hamd olsun ki, verdiği nimet sebebiyle iyi işler tamam oluyor», demek sünnettir. Kabul geç olursa, «Her hâlde Allahü Teâlâ’ya hamd olsun», demelidir.
7 — Önce teşbih okumalı ve salâvat getirmelidir. Peygamber Efendimiz (sallâllahü aleyhi ve sellem) duâdan önce, «Sübhâne rab biye’laliyyil a’le’lvehhâb» (3) derdi. Ve yine buyurdu: «Duâ edecek olan kimse, önce bana salâvat okusun. Çünkü, bu duâ muhakkak kabul edilir ve Allahü Teâlâ iki duadan birini kabul, diğerini red etmekten daha üstündür» (4).
8 — Tevbe etmeli, zulümden vazgeçmeli ve kalbini tamamen Allahü Teâlâ’ya vermelidir. Çünkü red olunan duâlann çoğu, kalbin gafletinden ve günahların zulmetindendir.
Kâ’bü’lAhbâr diyor ki: Beni İsrail’in buluhduğu yerde kıtlık oldu. Musa aleyhisselâm bütün ümmetiyle üç defa yağmur duâsına çıktılar. Duânın Edebleri Kabul edilmedi. Sonra Mûsa aleyhisselâma vahiy geldi: «Aranızda söz taşıyan birisi var, o tevbe etmeyince duânızı kabul etmem». Mûsa aleyhisselâm dedi ki: «Yâ Rabbil O kimdir, onu aramızdan atalım». Allahü Teâlâ buyurdu: «Ben söz taşımayı yasak
ederken, kendim nasıl söz taşıyıcılık ederim?». Mûsa aleyhisselâm buyurdu: «Söz taşımaktan tevbe ediniz». Hepsi tevbe ettiler ve yağmur yağmaya başladı.
Mâlik bin Dinâr der ki: Beni İsrail’de kıtlık olmuştu. İki defa yağmur duâsına çıktılar, kabul edilmedi. Peygamberlerine vahiy geldi ki: «O insanlara söyle ki; dışarı çıkmışlar, duâ ediyorlar. Halbuki bedenleri pis, mideleri haram dolu, elleri de haksız yere kana boyanmıştır. Bu şekilde duâya çıkmak Benim gazabımı artırdı ve Benden uzak oldunuz».