Dedikodu Yapmak

By | 11 Kasım 2014

Rüyada Dedikodu Görmek Ne Demek• Muğîre İbn Şu’be’nin -radıyallâhu anh- naklettiğine göre Hz. Peygamber -sallallâhu aleyhi vesellem- şöyle buyurmuştur:

“Allah size, analara karşı gelmeyi, kız çocuklannı diri diri öldürmeyi, borcunuzu ödememeyi, hakkınız olmayan şeyi almayı haram kıldı. Dedikodu etmeyi, çok soru sormayı ve malı zayi etmeyi de kerih gördü.”

Açıklama:

“Namazın mı emrediyor” âyeti ile ilgili olarak müfessirler şöyle demiştir:

Hz. Şuayb onları mallarını zâyi etmekten nehyediyordu. Onlar da bunun üzerine böyle söylediler. Sonra “biz (malımızı) dilersek koruyup harcamayız, dilerse de zayi ederiz” dediler.

“Sefihlere mallarınızı vermeyin” âyeti ile ilgili olarak Taberî, müfessirlerin “sefihlerle” alakalı görüşlerini zikrettikten sonra şöyle demiştir:

“Bu ifade, küçük-büyük, kadın erkek bütün sefihleri içine alan genel bir sözdür. Sefih, kötü yönettiği için malı zayi eden kimse demektir.”

Yukarıda bahsedilen hacr, sefihle ilgilidir. Hacr sözlükte men etmek anlamına gelir. Şer’î bir terim olarak ise, kişiyi, mâlî olarak tasarrufunu engellemektir. Bu, bazen hacredilen kimsenin yararı için, bazen de başka kimselerin yararı için yapılır. Alimler çoğunluğuna göre büyük kimselerin hacredilmesi caizdir. Ebû Hanîfe ve bazı Zahirî alimler bu görüşe karşı çıkmıştır. Ebû Yusuf ve Muhammed’in görüşü de bu yöndedir. Tahâvî, “Ben sahabilerden ve tabiînden, İbrahim en- Nehaî ve İbn Şîrîn dışında, büyüklerin hacredilmesini engelleyen hiçbir kimse görmedim” demiştir.

Alimler çoğunluğunun bu konudaki delili, İbn Abbâs’ın yazdığı şu mektuptur.

“Mektubunda, yetimin yetimlik süresi (hacri) ne zaman kalkar diye soruyorsun. Yemin olsun ki, bir kimsenin, henüz değeri az olan parayı almaya gücü yettiği halde sakalı çıkar da, diğer insanlar gibi kendi yararına olan şeyleri almaya başlayınca artık yetimlik ortadan kalkar.”

Bu söz her ne kadar mevkûf ise bile, bunu destekleyen bazı rivayetler de bulunmaktadır. İki konu sonra bu rivayetlere yer verilecektir.

Hadiste yanlızca annelere karşı gelmekten söz edilmiştir. Çünkü babalara göre, kadınlar daha zayıf olduğu için, annelere karşı gelmek daha hızlı ve kolay olmaktadır. Bundan dolayı şefkatli olma vb. hususlarda anaya iyilik, babaya iyilikten daha öncelikli tutulmuştur. Hadisin bu konuda zikredilme sebebi, “malı zâyi etmek” sözüdür. Alimler çoğunluğu bu ifade ile, harcamada israfa kaçmanın kasdedildiği görüşündedir. Saîd İbn Cübeyr’den gelen bir rivayete göre ise malın haram yollarda harcanmasıdır.