Said b. Müseyyeb (radıyallâhu ‘anh) İsrâ suresinde geçen, “Rabbiniz siziı kalplerinizdekini çok iyi bilir. Eğer siz iyi olursanız, şunu bilin ki Allah kötülükten yüz çevirerek tövbeye yönelenleri son derece bağışlayıcıdır.”
(İsrâ 17/25) ayetindeki, “Tövbeye yönelenler (Evvâbîn)” kelimesini şöyle açıklamıştır: Bu kimseler, bir günah işlediklerinde tövbe eden ve yine bir günah işlediklerinde tekrar tövbe eden kimselerdir.
Hasan-ı Basrî’ye (rahimehullâh) sorulur:
– Bir adam günah işler, sonra tövbe eder. Daha sonra tekrar günah işler ve tövbe eder. Ardından tekrar günah işler ve yine tövbe eder. Bu iş böyle ne zamana kadar devam eder?
Hasan-ı Basrî (rahimehullâh) der ki:
– Bunu bilemem! Ancak tövbe etmek mümin için güzel ahlaklardan biridir.
Hikmet ehli biri demiştir ki:
Şu altı şey ariflerin özelliğidir:
1- Allah’ın adı anılınca sevinç ve huzur duyar.
2- Kendi ismi anılıp övülünce, değersiz olduğunu anlar.
3- Allah’ın kâinattaki ayetlerini gördüklerinde ibret alır.
4- Bir günah işlemek veya nefsine uymak istediğinde, hemen kendini toparlayıp geri çeker.
5- Allah’ın affından söz edildiğinde sevinir.
6- Günahlarını hatırlayınca istiğfar eder.