Enes b. Mâlik -radıyallâhu anh-’dan, dedi ki: “Peygamber -sallallâhu aleyhi vesellem-’i şöyle buyururken dinledim: Yüce Allah: Ben kulumu iki sevgilisi ile belâlandırıp (gözünün nurunu alıp) o da sabrederse ona o ikisinin yerine cenneti veririm diye buyurdu.” İki sevgilisiyle kastettiği, gözleridir. Bu hususta Eş’as b. Câbir ve Ebû Zilâl b. Hilâl de Enes’ten, o Peygamber -sallallâhu aleyhi vesellem-’den diye ona (Muttalibin’in azatlısı Amr’a) mutabaat etmişlerdir.
Açıklama:
“Sabrederse…” Tirmizi, Enes’ten diye naklettiği rivayetinde “ve ecrini Allah’tan beklerse” fazlalığını da eklemektedir. Maksat da Allah’ın sabreden kimselere vaat etmiş olduğu sevabı hatırına getirerek sabretmesidir. Yoksa sadece bu hale katlanıp, tahammül göstermesinden ibaret değildir. Çünkü ameller niyetler iledir. Yüce Allah’ın dünya hayatında kulunu ibtilâ etmesi (belâya uğratması) onun o kuluna gazabından kaynaklanmaz. Aksine bu ya hoş olmayan bir hali önlemek, ya günahlara keffâret olmak ya da makamını, mevkiini yükseltmek için de olabilir. Eğer kul bu hali rıza ile karşılayacak olursa bundan gözetilen maksadı eksiksiz ele geçirmiş olur. Sabretmeyecek olursa durum Selman -radıyallâhu anh-’ın rivayet ettiği şu hadisteki gibi olur: “Allah mü’minin hastalığını ona (günahlarına) bir keffâret kılar ve Allah’ın rızasına sebep olur. Günahkârın hastalığı ise sahipleri
tarafından önce bağlanmış, sonra da serbest bırakılmış bir deveye benzer. Ne diye bağlandığını da bilmez, ne diye serbest bırakıldığını da.”
“O ikisinin yerine ona cenneti veririm.” Ebû Umame’nin rivayeti ile hadiste bir başka kayıt daha zikredilmiştir ki, bunu da Buharı, el-Edebü’l-Müfred adlı eserinde: “Ben senin iki değerli varlığını alır da o sadme esnasında sabredip ecrini bekleyecek olursan…” lafzı ile rivayet etmiştir. Bununla da faydası görülecek olan sabrın, bu belânın gerçekleştiği ilk sıralarda olan sabır olduğuna işaret etmektedir. Bu halde kişi işini Allah’a havale eder ve teslimiyet gösterirse sabrının faydasını görür, aksi takdirde ilk anda eğer tahammül göstermez ve dayanamazsa arkasından ümidini kestikten sonra sabredecek olursa, gözetilen maksadı elde etmiş olmaz.