Dört Mezhebe Göre Vedia – 2

By | 30 Haziran 2015

dort-mezhebe-gore-vedia-2– Bir kimse para dışında elbise veya hayvan gibi bir şeyi vedia olarak birisine bıraktığında, bırakılan kimse vediayı (elbiseyi giymek, hayvana binmek gibi bir surette) kullanarak, korumanın dışında bir şey yapsa fakat (bir şey olmadan) yine korunduğu yere değil de bir başka koruma yerine bıraksa:

(Malikî alimlerinden) Kadı Abdulvehhab diyor ki: “Bu hususta Malik şöyle demiştir: Hayvanı binmek suretiyle kullanır ve (koruma yerine) iade ederse, hayvanı korunması için bırakan sahibi, bıraktığı kimseye değerini ödetmekle, bindiği süre için kirasını almak arasında serbesttir. Malik hazretleri böyle kullanılıp geri korunduğu yere iade edildikten sonra hayvan telef olsa hükmün ne olacağını bildirmemiştir. Fakat kullanmadan sonra hayvanın sahibi kıymetini ödetme görüşüne göre hareket etmiş ise korumak için bırakılan kişinin hesabına telef olur, zararı koruyan öder. Bindiği sürenin ücretini alır görüşüne göre hareket ederse vediayı bırakanın hesabına telef olur. Koruyanın zarar ödemesi gerekmez. Malik elbise hakkında bir şey söylememiştir. Elbisenin vedia olarak bırakıldığı kimse onu giyse,fakat yıpranma olmasa, daha sonra koruma yerine iade edildiğinde elbise (herhangi bir sebeple) telef olsa nasıl hareket edecektir? Benim nefsimde kuvvetlilik kazanan kanaat odur ki vedia olarak bırakılan şey tartı ve ölçüye gelmez şeylerden ise, dolap ve elbise gibi, onu (korumakta olan kimse) kullansa ve o şey telef olsa, gereken şey onun kıymetini ödemektir, benzerini vermek değil. Zira o kullanmakla o şeyi emanet olmaktan çıkarmış ve haddini aşmıştır. Kullandıktan sonra koruma yerine iade etmesi hiçbir surette tazminat (zarar ödeme) sorumluluğundan düşürmez.” Şafiî ve Ahmed b. Hanbel de bu görüştedirler.

Ebu Hanife’ye göre vediayı koruyan kimse haddi aşarak onu kullansa ve aynen koruma yerine iade