Cum’a

By | 5 Kasım 2014

Cum’a Cum’a Arapça bir isim olup, “toplanma, bir araya gelme, toplu dostluk” anlamlarına gelir. Sözlükte cumua ve cumea şeklinde de okunur. Bir terim olarak perşembe günü ile cumartesi arasındaki günün adı olduğu gibi, aynı gün öğle vaktinde kılınan iki rekat farz namazın da adıdır. Cum’a gününe, müslümanların ibadet için mescidde toplanmaları sebebiyle bu isim verilmiştir.Hafta günlerine İslâm’dan önce verilen isimler şimdiki isimler olmayıp cum’a gününe “yevmu’l-arube” denirdi.Süheylî’ye göre bu isim süryânîce olup “rahmet” manasına gelmektedir.
İbn Hazm’a göre ise Cum’a ismi, İslâmî olup, İslâm’dan evvelki günlerde kullanılmazdı. Câhiliyye devrinde o güne arube denilirdi. İslâm döneminde o gün namaz için toplanıldığından “cum’a” ismi verilmiştir.
Hz. Peygamberin cuma namazını ilk defa hicret esnasında, Medine yakınlarındaki Rânûnâ vadisinde Salim b. Avf kabilesini ziyaretleri sırasında oradaki namazgahta kıldırmış olduğu bilginlerce kabul edilmektedir. Öte yandan, kaynaklarda daha hicretten önce Es’ad b. Zürâre’nin Medine’de cuma namazı kıldırdığı kaydedilmektedir. Bu durum karşısında cuma namazının ne zaman farz kılındığı hususunda iki farklı rivâyet ve görüş ortaya çıkmıştır. Bunlardan birincisine göre cuma namazı Mekke’de farz kılınmış olmakla birlikte müşriklerin baskıları yüzünden orada kılınamamıştır. Diğer rivâyete göre, cuma namazı hicret esnasında farz kılınmıştır ve ilk cumayı Hz. Peygamber (sallallâhu aleyhi ve sellem) Rânûnâ vadisinde kıldırmıştır. Bu rivâyeti benimseyenlere göre, Es’ad b. Zürâre’nin cuma namazı kıldırması uygulaması farz değil, nafile hükmü kapsamındadır.Medine haricinde ilk Cum’a namazı kılman yer de Bahreyn’de “Cevâsa” da Abdi Kays Mescidi’dir.
Bütün müctehidlere göre cuma namazı farz-ı ayın olup, Rasulullah zamanından itibaren farklı görüş açıklanmadığı için, bu hususta icmâ meydana gelmiştir.Cuma namazı, cuma günü öğle namazı vaktinde kılınan ve farzı iki rek’at olan bir namazdır. Bu namazdan önce hatibin hutbe okuması namazın sıhhat geçerlilik şartlarındandır. Cuma namazı o günkü öğle namazının yerini tutar.