• Ebu Davud’da Ebû Hureyre’den bir rivayet şöyle: “Resûlullah -sallallâhu aleyhi vesellem- buyurdular ki: “Sizden biri, ayakkabısıyla bir pisliğe basarsa, bilesiniz, toprak onu temizler.”
• İbnu Abbas (-radıyallâhu anhumâ-) diyor ki: “Elbisen yaş bir pisliğe değdi ise veya öylesi bir necasete ayakkabınla bastıysan, o pisliği su ile yıka. Pislik kuru ise, bir beis yok.
Açıklama:
Bu iki rivayet, pis yoldan geçildiği veya pis bir şeye basıldığı takdirde, temiz bir yerden geçme hâlinde, ayakkabının bu temiz yerlere değerek temizleneceğini ifade ediyor, yeter ki ayakkabı üzerinde pislik eseri gözükmesin.
Hattâbî, Meâlim’de, Evzâî’nin bu meselelerde ikinci hadisin zahirîni esas aldığını, “Ayakkabı veya meste bulaşan pisliğin temizlenmesi için, toprağa sürtülmesinin yeterli olacağını, onunla namaz kılınabileceğini söylediğini” kaydeder. İbrahim Nehâî’nin bu durumda, ayakkabı veya mestte pislikten ne bir koku ve ne de bir eser kalmadığı hususunda emin oluncaya kadar silmeye devam ettiği rivayet edilmiştir.
İmam Şafiî bu meselede şöyle demiştir: “Necasetler ister yerde, ister elbise veya ayakkabıda olsun su ile yıkanmadıkça çıkmaz.”
Bağavî der ki: “Ulema, çoğunluk itibariyle bu hadisin zahiriyle hükmetmiş ve “Bir ayakkabı veya mestin ekseriyetine bir pislik bulaşsa, toprakla ovulup nece setin çoğunlukla çıkarılması halinde temizdir, onunla namaz kılınabilir” demişti. Şafiî’nin eski görüşü de budur. Yeni görüşünde su ile yıkanmasını şart koşar.”
Bazı fakihler, ayakkabının sert olması sebebiyle pisliği emmeyeceği, dolayısıyla hükmün yaş ve kuru her iki pisliğe şamil olduğu görüşünü benimsemişlerdir. Hadisin zahirî de mutlak olup, her ikisini de içine almaktadır.