Anne Babaya Kötü Davranmak Büyük Günahlardandır

By | 9 Temmuz 2014

pardesu

 

öfkelenmekEl-Muğire İbn Şu’be’den, o Peygamber sallallâhu aleyhi vesellem’den, dedi ki: “Şüphesiz Allah sîzlere annelere kötü davranmayı, (hakları) engellemeyi ve (hak olmayan bir şeyin) verilmesini istemeyi, kız çocukları diri diri gömmeyi haram kılmış; size dedikodu yapmayı, çokça soru sormayı ve malı zayi etmeyi de hoş görmemiştir.

Enes İbn Malik radıyallâhu anh’dan, dedi ki: “Resûlullah sallallâhu aleyhi ve­sellem büyük günahları sözkonusu etti yahut ona büyük günahlara dair soru soruldu de şöyle buyurdu: “Allah’a ortak koşmak, nefsi öldürmek, anne-babaya karşı gelip kötü davranmak. Sonra şöyle buyurdu: Ben size büyük günahların en büyüğünü haber vermeyeyim mi? (Sonra): Yalan sözdür yahut yalan şahitliktir, buyurdu.”

Şu’be dedi ki: Ağırlıklı olarak zannettiğim onun: Yalan şahitliktir, dedi­ğidir.

Açıklama:

“Anne-babaya kötü davranmak büyük günahlardandır. Bunu İbn Ömer, Peygamber sallallâhu aleyhi vesellem’den diye rivayet etmiştir.” Burada karşı gelmek (ukuk)den maksat, çocuğun anne-babasını rahatsız edecek, onlara ezi­yet verecek söz ya da fiilleri -anne-baba işi yokuşa sürerek şirk ya da masiyet gerektiren şeyler istemeleri hali dışında- yapmasıdır. İbn Atiyye bunun sınırlarını, yapılması ve terk edilmesi mubah olan hususlarda onlara itaat etmek vacip, mendub olan işlerde onlara itaat etmek müstehap ve kifaye yollu farzlarda da aynı şekilde müstehap olarak tespit etmiştir.

İki ayn isteğin çatışması halinde anne-babaya öncelik tanımak da bu kabil­dendir. Buna örnek: Hasta annesi tarafından kendisine baksın diye çağrılan bir kimse, eğer annesinin yanında kalmaya devam edecek olursa, vacip olan bir fiili işleme imkânını bulamayacaktır. Eğer annesini bırakıp vacip olan o işi yapacak olursa, bu sefer annesinin maksadı olan çocuğunun kendisine teselli vermesi ve diğer hususlar gerçekleşmeyecektir. Sözkonusu bu vacip fiil, eğer namazın ilk vaktinde kılınması gibi yahut cemaatle birlikte eda edilmesi gibi fazileti kaçır­makla birlikte telafi edilebilecek bir iş ise, böyle bir çatışma sözkonusu olur. (Yani böyle bir çatışma halinde anne-babasının isteğini tercih etmesi müstehaptır.)