Farz: Allah’ın açıkça bildirdiği, yapılması zorunlu olan emirlerdir. Bu da iki kısma ayrılır, Farz-ı Ayın, Farz-ı Kifaye.
a- Farz-ı Ayn: Allah’ın emrini, her müslümanın yapmak mecburiyetinde kaldığı emirler, beş vakit namaz gibi.
b- Farz-ı Kifaye: Allah’ın emrini bir kısım müslüman yapınca diğer müslümanlardan düşmesi. Cenaze namazı gibi. Cenaze namazını bir kısım müslüman kılarsa diğer Müslümanlardan düşer.
Vacib: Bu da Allah’ın emridir. Ancak farzdan bir derece aşağıdır. Yani Allah’ın emrinin o konuya delalet etmesi kesin değil zannîdir. Bayram namazları, Bayramda kurban kesmek gibi.
Sünnet:Peygamberimiz (sav)’in sözüyle
emrettiği, (kavl-i sünnet) fiilî sünnet (Peygamberimiz’in yaptığı), takrirî sünnet (Peygamberimiz’in huzurunda yapılan bir iş veya söz) Allah Rasulü’nün reddetmemesi; susmasıdır. Susması o fiili ve sözü kabullenmesi demektir.
Sünnet de devamlılık sebebiyle ikiye ayrılır:
a- sünnet-î Müekkede: Peygamberimiz
(sav)’in çok defa yaptığı; pek az terkettiği sünnetlerdir. Sabah, öğle namazlarının, akşam namazının sünneti gibi. Yatsı namazının son sünneti de böyledir.
b- Sünnet-i Gayr-i Müekkede: Peygamberimiz (sav)’in çok defa terkettiği, az yaptığı fiile denir. İkindi namazının sünneti, yatsı namazının ilk dört rekat sünneti gibi.
Müstehab: Peygamberimiz (sav)’in yapılırsa sevap olduğunu bildirdiği; fakat emretmediği fiiller, duha (kuşluk) namazı, evvabîn namazı gibi.
Mübah: Yapılmasında veyahut yapılmamasında sakınca olmayan fiiller, yeme, içme, yatma, kalkma, uyuma gibi.
Haram: Allah’ın kesin olarak yasak ettiği filler. İçki içmek, kumar oynamak gibi haram olan fiiller.
Mekruh: Kötü, çirkin görülen fakat Allah tarafından kesin olarak yasak edilmeyen fiiller gibi bu da iki kısma ayrılır: a- Tahrimî kerahet, b- Tenzihî kerahat.
a- Tahrimî kerahet (harama yakın olan keha-
rettir): Vacibin zıddıdır. Vaciblerin terki tahrimî kerahettir.
b- Tenzihî kerahet: Hafif kerahet, az çirkinlik, sünnetlerin terki gibi. Çünkü sünnetlerin terki Allah’ın azabını kazandırmaz fakat Peygamberimizin şefaatinden mahrum ettirir.
Müfsid: Namazı, abdesti, orucu bozan şeyler gibi.
Erginlik (büluğ) çağına ermiş bir Müslüman, ne yaparsa bu sekiz fiilden birisini yapmış olmaktadır. Bunları, bilmeyen müslümana, müstehap farz gibi takdim edilir. Hatta müstehabı farz sanarak kavga eder, kardeşlerinin kalbini kırar ve öldürür bile.
