Komşu Komşusunun Duvarına Tahta Parçası Koymasına Engel Olmasın

By | 9 Temmuz 2014

namaz-kildiran-seccade

 

komşuEbû Hureyre radıyallâhu anh’dan rivayet edilmiştir: Allah Resûlü sallallâhu aleyhi vesellem “Komşu, komşusunun duvanna bir tahta parçası atmasına (bir kazık çakmasına) engel olmasın” buyurmuştur. Sonra Ebû Hureyre şöyle demiştir: “Niye sizin bundan yüz çevirdiğinizi görüyorum. Allah’a yemin ederim ki ben bu sözü sizin omuzlarınız arasına atacağım” demiştir.

 

Açıklama:

Bu hadis, birinin duvarına komşusu bir tahta atmak istediğinde duvarın sahibi ister izin versin, ister vermesin bunun caiz olacağı görüşü için delil getirilmiştir. Duvarın sahibi izin vermemekte diretirse buna zorlanır. Ehl-i hadisten Ahmed b. Hanbel’in, İshak’m ve diğerlerinin görüşü budur. Malikîlerden İbn Habib’in görüşü ve Şafiî’nin kavl-i kadimi (önceki görüşü) de budur.

İmam Şafiî’nin kavl-i cedidinde/yeni içtihadında ise iki görüş nakledilmiştir: Meşhur olan görüşüne göre duvar sahibinin buna izin vermesi şarttır. İzin vermemekte diretirse zorlanmaz. Hanefîlerin görüşü de budur. Onlar hadisteki emri mendupluk emri, yasağı da tenzihen mekruh olarak yorumlamışlardır.

Böyle yorumlamalarının sebebi, müslümanın malını rızası olmadan kullanmanın haram kılındığını gösteren hadisler ile bu hadisi uzlaştırmaktır. Ancak ileride geleceği üzere bu, eleştiriye açıktır.

Tirmizî ve İbn Abdilber, Şafiî’nin önceki görüşünü tercih etmişlerdir. Büveytî’nin Muhtasar’ında zikredilen görüş de budur. Beyhakî şöyle demiştir: “Biz sahih hadisler arasında bu hüküm ile çelişen, bazı umumî hükümler dışında bir hüküm bulamadık. Bu hükümleri de tahsis etmemiz (kapsamını daraltmamız/ özel konulara hasretmemiz) yadırganamaz. Hadisin ravisi olayı zahiri üzere yorumlamıştır. Rivayet ettiği hadisten ne kastedildiğini de en iyi o bilir.” Beyhakî bu sözüyle Ebû Hureyre’nin “Niye sizin bundan yüz çevirdiğinizi görüyorum?” sözüne işaret etmiştir, “bundan” sözü, bu sözden veya bu sünnetten anlamındadır.

“Sizin omuzlarınız arasına atacağım” sözü ise şu anlamdadır: Kişinin, gaflet uykusundan uyanmak için bir şeyi iki omuzu arasında vurduğu gibi, ben de bu sözü sizin aranızda yayacağım ve kulaklarınızı çınlatacağım.

Bunun farz olduğu görüşünde olanlara göre, bunun farz olması, komşunun ihtiyaç duyması durumundadır. Duvarın üzerine komşusuna zarar verecek bir şey de koymaz ve duvar sahibinin kendi ihtiyacı varken komşusunun ihtiyacı onun ihtiyacının önüne geçemez. Tahtayı koymak için duvarın delinmesine gerek duyulması ile duyulmaması arasında da fark yoktur. Çünkü tahtanın başı delinen kısmı kapatır ve duvan daha da güçlendirir.