İki halde cihada giderken ana babadan izin istenir.
Birincisi: Ana baba müslüman olursa
İkincisi: Cihad, farzı kifaye olursa.
• Abdullah İbn Amr’dan, dedi ki: “Bir adam, Peygamber sallallâhu aleyhi vesellem’e: Cihada çıkayım mı, diye sordu. Allah Rasulü: Anan-baban var mı, diye sordu. Adam: Evet deyince, Allah Rasulü: O halde sen onlar uğrunda cihad et, buyurdu.
Açıklama:
Hafız İbni Hacer derki: Ana babaya iyilik cihattan daha üstün olabilir. Müslim’de başka bir lafız ile gelen rivayet şöyledir:
Abdullah Bin Amr Bin El’as dedi ki: “Adamın biri Allah Resûlüne geldi. Dedi ki: Ecrimi Allah’tan bekleyerek sana hicret ve cihad konusunda bey’at ederim.
Dedi ki: Ana ve babandan sağ olan var mıdır?
Dedi ki: Evet. İkiside sağdır.
Dedi ki: Allah’tan ecirmi istersin?
Dedi ki: Evet.
Dedi ki: O zaman ana babana git ve onlarla iyi geçin.”
• Ebu Davud, Abdullah Bin Amr’dan rivayet eder:
“Adamın biri Hz. Resûlullah’a sallallâhu aleyhi vesellem gelir. Der ki: Ana babamı ağlayarak bırakıp hicret etmek üzere sana bey’at etmeye geldim.
Dedi ki: Onlara dön! Ağlattığın gibi onları güldür.”
Açıklama:
Bu konuda ilim adamlarının sözleri
İbni Hazım derki: Düşman müslümanlara saldırırsa o zaman gücü olan herkes onların yardımına koşmalıdır. Ana babası izin verselerde, vermeselerde durum değişmez. Ancak ana ve babasını ya da ikisinden birini kaybedecek olursa o zaman onları kaybetmemelidir.
İmam Nevevi derki: Eğer ana baba müslümansa, onların izni olmadan cihad edemez. Ya da ikisinden biri müslümansa müslüman olanın izni olmadan cihad edemez. Eğer ana baba müşrik iseler, İmam Şafi’ye göre izinlerine itibar edilmez. Ama İmam Sevri, Ana baba müşrik dahi olsalar onlardan izin alınmasını şart koşar. Bu anlatılan hükümler, cihada çıkmamış veyahut safa durmamış, ya da savaşa başlamamış kişiler için geçerlidir. Ama safadurmuş, cihada çıkmış ve savaşada başlamışsa geri dönmesi caiz değildir.
İmam Hiraki derki: Eğer ana babası müslüman iseler, cihad farzı kifaye olunca izinlerini almak zorundadır.
İbni Kudame Elmakdisi derki: Ana babaya iyilik farzdır. Farzı kifaye olan cihadın önüne geçer. Ana babası müslüman değillerse o zaman izin almasına gerek olmaz.
İmam Sevri genel olarak ancak onların izniyle cihada çıkabilir. Çünkü deliller bunu gösterir demiştir.
Bizler deriz ki: Hz. Resûlullah’ın sallallâhu aleyhi vesellem sahabesi cihada çıkarlardı. Onların bütün ana babaları müslüman değillerdi. Aralarında müşrikler vardı. Ve onlardan izin istemeden savaşlara katılırlardı. Örneğin Ebubekir’in babası müşrikti. Ta Mekke fethinde İslama girmiştir. Ebu Huzeyfe İbni Utbe ibni Rabia bedir günü Hz. Resûlullah ile hazır bulunmuştu. Babası o gün müşriklerin başkanıydı. Bedir günü öldürüldü.
İmam Evzai derki: Namaz, hac, cihad gibi farzları terketmede ana babaya itaat yoktur. Çünkü bu ibadetler onun hakkında gerekli olmuştur. Mesela Allah’u Teala hac için derki: Ona bir yol bulup güç yetirenlerin Ev’i haccetmesi Allah’ın insanlar üzerindeki hakkıdır. Burda ana babanın iznini şart koşmamıştır.
Önemli bir husus: Cihad farzı ayn olduğu zaman izin gerekmez. Ana babanın haklarını yerine getirmekte farzı ayn’dır. Peki, böyle bir halde neden izin şart olmuyor?
İmam San’ani bu sorunun cevabını veriyor: Cihadın faydası daha büyük ve geneldir. Çünkü cihad, dini korumak ve müslümanları müdafaa etmek içindir.