Nikahta velinin müsaadesini, rızasını almak hem bir İslâmî vecibedir, hem de büyüklere gösterilmesi gereken edep ve terbiyeye daha uygundur. Fakat bazı anlar da olur ki, pek çok bakımdan kızla erkek birbirlerine denk iken, babanın bazı peşin fikirleri öne sürerek engel olması halinde, onun rızasının bağlayıcı olmaması daha isabetli olacaktır.
İslâm hukukuna göre nikâhın sahih olması için bazı şartlar vardır. Bu şartlardan birisi de evlenecek olan kadının velisi durumunda olan kişinin izninin ve rızasının alınmasıdır.Bu mesele Hanefî mezhebi dışında kalan üç mezhebe göredir. Velinin izni, Mâlikî ve Şâfiî mezhebine göre nikâhın bir rüknü, Hanbelî mezhebine göre ise şartıdır. Her üç mezhebe göre kadının velisinin izni alınmadıkça yapılan nikâh sahih olmaz, bâtıldır.
Hanefî mezhebine göre ise henüz büluğ çağına ermemiş kız çocuklarının, kendini idare edemeyecek durumda aklen noksan olanların ve bunakların velilerinin izni olmadan nikâhları câiz olmaz. Bunların dışında kalan kadınlar, velilerinin izni olmadan da evlenip nikâh akdedebilirler. Çünkü nikâhta kadının ifadesi şarttır.Bu fıkhî bir hüküm olmakla beraber, gerek İslâmî bir âdet, gerekse ailevi bir âdâb olarak velinin müsaade ve rızasının alınması en doğru olanı ve isabetlisidir. Zaten bazı istisnalar dışında kızın evliliğinde velisinin iznine müracaat edilmekte, önce o muhatap alınmaktadır. Daha sonra kızın rızası da alınırsa nikâh akdine başlanmaktadır.
Hanefî mezhebi dışındaki üç mezhebe göre nikâhın rüknü olan veli, “mücbir veli” durumundadır. Sırasıyla baba, dede; ana-baba bir erkek kardeş mücbir veli olurlar. Bâkire olan kızın rızası olmasa da esas itibariyle bunlar kızı evlendirebilirler.
Şâfiî mezhebine göre, bir kıza denk ve uygun bir erkek tâlip olur, kız da arzu eder, fakat velisi evlendirmeye yanaşmaz ve engel olursa, sorumlu sayılacağı gibi, veli olma özelliğini de kaybeder.Yine kıza denk ve uygun bir erkek tâlip olur, kız da râzı olursa, fakat yine velisi (babası) bazı bölgelerimizde olduğu gibi fazla başlık talebinde bulunursa “mücbir” veli olamaz, velâyetine itibar edilmez. Artık velinin izni şartı aranmaz. Mümkün olursa kız o tâlipli ile evlendirilir. Veli engel olursa büyük bir vebal altına girmiş olur.
İşte başlık belâsının yaygınlaştığı vilâyetlerimizde bu sakıncalı durumlar sık sık görülmekte, kızın velisi de, “velayet” yetkisini kullanarak bazı günah ve huzursuzlukların doğmasına sebep olmaktadır. Nikâhta velinin izninin şart koşulması mezhepler arasında farklı olmakla beraber, bölgenin ve ailenin kendi şartları ve âdetleri açısından önemlidir.Öyle zamanlar olur ki, kız tecrübesizliğinden, ilk anda bazı hususları tam düşünemediğinden, velilerinin memnuniyetsizliklerine rağmen diretir, isteyen bir erkekle nikâhlanırlar. Fakat ileride pişman olacaklarını, kocasının kendisine denk olmadığını görür ve bir huzursuzluktur gider.
Böyle durumlarda velinin müsaadesini, rızasını almak hem bir İslâmî vecibedir, hem de büyüklere edep ve terbiyeye uygundur.
Fakat bazı anlar da olur ki, yukarıda da sözünü ettiğimiz gibi, pek çok bakımdan kızla erkek birbirlerine denk olduğu, fikren ve mizaç itibariyle birbirleriyle uyuşabilecekleri mümkünken, babanın bazı peşin fikirleri öne sürerek engel olması halinde, onun rızasının bağlayıcı olmaması daha isabetli olacaktır. Bu durumda zaten Hanefî mezhebine göre nikâh câiz olduğundan ona uyularak hareket edilir.