Önceden de bildirdiğimize göre bu ibadete başlamadan önce ihrama girilir.
İhrama girmeden önce
• Gerekli vücut temizliği yapılır.
• Mümkünse güzel koku sürülür. (Tabi bu erkekler içindir. Kadınlar ise diğer zamanlarda olduğu gibi evlerinin dışında koku sürünmeleri dinen doğru değildir.)
• Sıhhî tedbirler alınır.
• İhram yasağına uygun elbiseler giyilir.
Erkekler giymekte oldukları elbiseleri çıkarıp sadece “izar” ve “ridâ’’ denilen iki parça örtüye bürünürler.
İzar; bele bağlanılan ve belden aşağısını örten parçaya, Ridâ ise omuza alman ve üstü örten parçaya denir.
Bu iki örtünün beyaz, yeni ve temiz olması müstehaptır. Ayrıca azalan belli etmeyecek şekilde kalın olmalıdır
• Ayaklarına topuklarım örtmeyecek şekilde terlik giyerler. Terlik yoksa ayakkabılarım topuklarını örtmeyecek hale getirerek giyerler.
Kadınlar ise elbiselerini çıkarmazlar onlar her zaman tesettüre uygun olarak giydikleri kıyafetlerini giyerler.
Yüzlerini ise tenlerine değen bir şeyle örtmezler.
Ayakkabı ve çorap giyerler, eldiven takabilirler.
İHRAMA GİRERKEN
Bu hazırlıktan sonra, mikat sınırında veya daha önce:
• İhramın sünneti olarak kerahat vakti değilse iki rek’at namaz kılınır.
• Namazdan sonra HAC VE UMRE için niyet edilir. Bu niyet şöyle yapılır:
Allâhümme innî ürîdül umrete velhacce livechikel kerîmi feyessirhüma lî vetekabbelhüma minnî. Neveytül hacce velümrate veehramtü bihilillâhi teâlâ.
“Allah’ım! Senin rızan için umre ve hac eda etmek istiyorum. Onların edâsmı bana kolay eyle, hac ve umremi kabul buyur. Allah rızası için hacca ve umreye niyet ettim ve ihrama girdim.
Niyetini yaptıktan sonra kalkıp sefere yönelince “telbiye” getirilir.
Telbiye:
“Lebbeyk allâhümme lebbeyk, Lebbeyke lâ şerike leke lebbeyk, İnnel hamde ven ni’mete leke velmülk lâ şerike lek.”
“Allah’ım! Senin emri celîline her an koşmaya, her an itaate hazırım. Sana ortak yoktur. Emir ve davetine gönülden ve sadakatle icâbet ederim. Şüphesiz ki; hamd de, ni’met de sana mahsustur. Mülk Senin’dir. Sen’in şerikin yoktur.”
İHRAMDAN SONRA
• Niyet edip telbiye getirdikten sonra artık ihrama girmiş olunur. 0 andan itibaren de tüm ihram yasaklarına dikkat edilmesi gerekir.
Kıran Haccı’nı yapanların daha dikkatli olmaları gerekir. Çünkü bunlar, umre ve haccı tek ihramla yapacaklardır. Dolayısıyla işledikleri suçlar da her iki ihrama karşı olacağından cezaları da iki kat olacaktır.
• Yol boyunca bilhassa tepelere yükseldikçe, vadilere indikçe, yeni bir gurupla karşılaştıkça, konaklayıp hereket ettikçe, yeni bir mıntıkaya, şehre gittikçe telbiye getirlir.
• Telbiyeyi her söyleyişte 3’er defa olması daha güzeldir.
• Sık sık tekbir, tehlîl ve salavât-ı şerife söylemek de ihmal edilmemelidir.
MEKKE’YE VARILDIĞINDA
• Mekkeye varıldığında tekrar çekidüzen verilmelidir.
• Abdest veya (imkân varsa en güzeli) gusül almalıdır.
• Beytullâh’a, telbiye, tekbîr ve tehlîl ile yönelmelidir.
• Kişi her zaman olduğu gibi bu zamanlarda da mü’min kardeşlerine daha fedâkarca yardım da bulunmalı, hakkı tavsiye etmeli ve onları rencide edecek hareketlerde bulunmamalıdır.
• Yolculuğun meşakkatleri ve yorgunluk eserleri bulunsa bile huysuzluktan ve başkaları ile cedelleşmekten sakınılmalıdır.
• Beytullâh’ı ilk görüşte, bedenen ve ruhen hazırlıklı olmalıdır.
• Varınca samimi duygular içinde duâ edilmelidir.
• Sonrasında da tavafa hazırlanılmalıdır.
Ridâ’nm sağ ucu, arkadan getirilerek, sağ koltuk altından geçirilip, sol omuzdan arkaya sarkıtılır. Böylece sağ omuz açıkta kalmış olur.
Buna “ıztıba” denir ki; tavafın sünnetidir. Ve tavaf boyunca devam eder. Tavaf bitince omuz örtülür. Omuz açık olarak namaz kılmak mekruhtur.
• Tavafa Hacerü-1 Evsed’in bulunduğu köşeden başlanılır.
• Yapılan bu tavafın adı “umretavafidır” ona göre niyet edilir ve tavafa Hacerü-1 Evsed’i istilâm ile başlanır.
İstilâm: Hacerü-1 Evsede el dokundurmaktır. Uzaktan işaret de onun yerini alır. İki el, iç kısmı Hacerü-1 Evsed’e dönük bir şekilde kaldırılarak ve “Bismillahi Allâhü Ekber” diyerek yapılır.
Tavaf 7 şavttır (dönüş). Her şavtı Hacerü-1 Evsed’den baş¬lar ve Hacerü-1 Evsed’den biter.
• Tavafın ilk üç şavtında “remi” yapılır.
Remi: kısa adımlarla, hafif koşar vasiyette ommlm silkeleyerek, çalımlıca yürümektir.
Hanımlar Remi Yapmazlar.
• Tavaf bitince iki rekât tavaf namazı kılınır. Bu namaz vaciptir. Tavaf kerahat vektinde yapılmış ise namaz sonraya bırakılarak kâmil bir vakitte eda edilir.
• Sonra bol bol zemzem içilir.
• Tekrar Hacerü-1 Evsed istilâm edilip Safâ’ya geçilir ki bu da sünnettir.
• Safâ tepesine gelirken tekbir, tehlil getirip hamd edilir. Salavat getirilir.
• Bundan sonra Safâ tepesine varıldığında bu sa’y onun umre sa’yıdır, bu niyetle sa’y eder.
Sa’y yaparken iki yeşil direk arasına her geliş ve gidişte “hervele” yapılır. Bu sünnettir.
Hanımlar hervele yapmazlar.
Hervele: Süratlice koşmak demektir. Reml’den farklıdır. Ondan daha hızlıdır. Ancak Müslüman’ın vakarını zedeleyecek şekilde var gücüyle koşmamalıdır.
Sa’y da 7 şavttır. Safa’dan başlayıp Merve’den biten her yürüyüş bir şavttır. Merveden Safâ’ya dönüş ise 2. Şavttır. Böylece devam eden say, Safâ’dan başlamış ve Merve’de bitmiş olur.
Safâ ile Merve arasında “umre’nin sa’yı” yapılır. Böylece umre tamamlanmış olur. Fakat tıraş olunmaz, ihramdan çıkılmaz. Gerekirse sonra, hac için kudum tavafı yapılır. Haccın sa’yi kudum tavafından sonra yapılabildiği gibi, nafile bir tavaftan veya ziyaret tavafından sonra da yapılabilir.
İhramlı olarak Mekke’de kalınır. İstenildiği kadar nafile tavaf yapılır.
Terviyegünü [8 Zilhicce]
Terviye günü mümkün olursa sabah namazı Mekke’de kılınıp Minâ’ya çıkılır. Arefe günü sabah namazını müteakip Arafata hareket edilir.
Arefe günü [9 zilhicce]
1- Her fırsatta telbiye, teşbih, tekbir, tehlil ve salavat okunur. [Hacılar, kendilerine, ana-baba ve bütün müslümanlara dua ederler.]
2- Öğle ve ikindi namazları, öğle vaktinde cem-i takdim ile kılınır.
3- Öğleden sonra vakfe yapılır.
4- Güneş batmadan Arafat’tan ayrılmamalı. Güneş battıktan sonra, akşam namazı kılınmadan Müzdelife’ye hareket edilir.
5- Akşam ve yatsı namazları Müzdelife’de yatsı vaktinde cem-i tehir ile kılınır. Gece Müzdelife’de kalınır. Şeytan taşlamak için taş toplanır.
Bayramın birinci günü [10 zilhicce]
1- Sabah namazı kılınınca, Müzdelife’de Meş’aril haram’a gidilip orada vakfe yapılır.
2- Ortalık ağarıp güneş doğmadan Minâ’ya hareket edilir.
Minâ’da çadıra yerleştikten sonra:
1- Akâbe cemresine [büyük şeytana] 7 taş atılır.
2- Vacip olan şükür kurbanı kesilir. Kurbanlık hayvan bulunmaması veya alınamaması sebebiyle kesemiyeceği söz konusu olursa, Zilhiccenin dokuzuna kadar 3 gün ve bayramdan sonra yedi gün daha oruç tutması lazım olur. Hepsi on gün olur. Bu kalan 7 gün orucu, memleketine döndüğünde de tutabilir.
3- Saçlar tamamen kesilir veya kısaltılır. Böylece ihramdan çıkılmış olur.
Bayramın 2,3 ve 4. günleri
1- Bayramın ilk günü yapılmamışsa, ziyaret tavafı yapılır. [Ziyaret tavafını bayramın birinci günü yapmak daha faziletlidir.] Daha önce yapılmamışsa haccın sa’yi yapılır. Bunlar üçüncü günü güneş batıncaya kadar yapılmalıdır. Yapılmamışsa vacibi zamanında yapmadığı için ceza gerekir.
2- Küçük, orta ve Akâbe Cemrelerine [üç şeytana] her gün yedişer taş atılır.
Minâ’dan Dönünce
“Veda Tavafı” yapılır. Beytullaha karşı durup zemzem içilir. Yüz ve baş yıkanır. Sonra imkân bulunursa Kâbe-i şerifin yüksek eşiği öpülür.
Evet Kardeşlerim! Şimdi muazzzam olan kabenin karşısına geçip yaptığımız ibadetleri, manevi hal ve hareketlerimizi bir düşünüp kendimizi hesaba çekelim. Artık haccımız bitti. Kabul olduğunun beratini bekleyelim. Makbul bir hac yapabilmişmiyiz bir bakalım.
Zünnun-ı Mısri Hazretleri (ks] anlatıyor:
“Bir genç gördüm. Tavaf edip bekliyordu. Ne beklediğini sordum:
-Beratimi (kabul belgesini] bekliyorum, dedi. Nasıl olacağını sordum:
-Bekle ve gör, dedi.
Bekledim. Semadan nurani yeşil bir kâğıt indi. Gencin eteğine düştü. Genç o kâğıdı okudu ve tebessüm etti. Bana:
-Haccımın kabul olduğunun beratını aldım, artık memleketime dönebilirim, dedi.
Çünkü o genç, Allah’ın huzurundaki edebe riayet etmişti. Bizim için anlaşılması zor ancak ehline kolay olan bu hal ile hâllenmeyi Rabbim cümlemize nasip eylesin. Haccımızı makbul kılsın. Amin…
Evet, hacc için gerekli olan kurban bahsini tanımlamaya çalışalım.