Evlenme çağına gelen ve ev geçindirebilecek durumda olan genç ve yakınları tatlı hayaller kurarlar. Anne baba, bir an önce çocuğunu evlendirerek mürüvvetini görmek ister. Bunun için “münasip aday” araştırılır, ince elenip sık dokunulur. Bir aday tesbit edildiğinde “araştırma” safhası başlar. Durumdan kız tarafının haberi olunca onlar da araştırır, soruşturur. Bu ilk “ön elemeden” müsbet netice alınınca, sıra tarafların birbirini görmesine gelir.
Evlenmeye karar vermiş gençler, yanlarında bir mahremleri bulunmaları şartıyla birbirlerini görebilirler. Bu hususla ilgili Ebû Hüreyre’nin (r.a.) naklettiği şu hadis-i şerife bakalım.
“Resûlullah’ın (a.s.m.) yanında bulunuyordum. Birisi gelerek, Ensardan bir kadınla evlenme isteğini Peygambere iletti. “Resûlullah (a.s.m.) ona, ‘O kadım gördün mü?’ diye sordu. O zât, ‘Hayır görmedim.’ diye cevap verdi. Bunun üzerine Peygamberimiz (a.s.m.) ‘Öyle ise git, onu yakından gör; çünkü Ensarın gözlerinde biraz kusur olabilir.’ buyurdu.” (Müslim, Nikâh:74)
Bu görme, evlenme isteğindeki ciddiyet sonunda gerçekleşir. Aksi takdirde uhrevî mesuliyeti muciptir. İslâmiyet, aralarında nikâh akdi bulunmayan kadın ve erkeğin birbirlerine bakamayacaklarını belirtmiştir. Gayr-i ihtiyârî bakışın dışındaki bakışlar haramdır. Bütün o bakışlardan dolayı tevbe istiğfar edilmelidir. Yalnızca evlilik arzusu ciddiyet kazanan taraflar, o da her iki tarafın mahremi olan kimselerin hazır bulunmasıyla birbirlerini görebilirler.
Bu hususta sevgili Peygamberimiz (s.a.v.) şöyle buyurmuştur:
“Allah bir kimsenin kalbinde bir kızı veya kadım nikâhla isteme temayülünü uyandırırsa, onun (o kızı yahut kadını) görmesinde bir beis yoktur.” (Ahmet, İbn-i Mâce, Hakim, Beyhaki, 10/40 Hadis: c.2, s.29)
Gerek erkek, gerek kız, kalplerinin mutmâin olması için istihare namazı kılıp, duâ edip, hayırlısını Allahu Teâlâ’dan istemelidirler. İstihareden maksat, rüyada renkler ve şekiller görmek değil, kalbin itmi’nanıdır; yani kalb huzurluysa, istişarelerin neticesi müsbetse, arada denklik varsa, “înşaallah evlilik hayırlı olur.” deyip diğer formalitelere girişilmelidir.