Kur’an’da bizim Peygamberimiz’den önceki peygamberlerin namaz kılmakla emrolundukları değişik vesilelerle belirtilmektedir. Bundan anlaşıldığına göre namaz ibadeti sadece Muhammed ümmetine has olmayıp önceki dinlerde de bulunmaktaydı.
Siyer kitaplarındaki mevcut bilgilere göre, ilk vahyin sonrasında Hz. Peygamber’e risâlet yüküne dayanmasını, sabretmesini öneren âyetler gelmiş ve bunu izleyen fetret döneminden sonra namaz farz kılınmıştır. Namazın daha önceki dinlerde de emredilmiş olduğu hatırlanınca, namazın güçlüklere direnç göstermede bir fonksiyonu bulunduğu anlaşılmaktadır.
Nitekim bir âyette:
“Ey inananlar sabır ve namaz (salât) ile yardım isteyin“ buyurulmaktadır. Namaz farz kılınınca Cibril, Hz. Peygamber’e gelerek onu vadi tarafına götürmüş, orada fışkıran su ile önce Cibril, sonra Hz. Peygamber abdest alınış ve beraberce iki rekat namaz kılmışlardır. Hz. Peygamber mutlu bir
biçimde eve gelmiş, eşi Hatice’nin elinden tutarak oraya götürmüş ve aynı şekilde Hatice ile birlikte abdest alıp iki rek’at namaz kılmışlardır.
İslâm’ın başlangıç yıllarında namaz, sabah ve akşamleyin kılınan ikişer rekâttan ibaret iken, yaygın kabul gören görüşe göre, Miraç olayından sonra beş vakit namaz farz kılınmıştır. “Kendi nefsinde bir yakarış ve ürperiş içinde ve pek yüksek olmayan bir sözle sabah ve akşam Rabbini an; gafillerden olma “ âyeti namazın başlangıçtaki durumuyla ilişkili görülmektedir. Yine yaygın kabule göre, Cibril’in Hz. Peygamber’e Kâbe’de, namazın vakitlerini göstermek üzere imamlık etmesi Mi’rac olayının ertesi günü olmuştur.
Her din, yaratıcı kudret karşısında boyun eğmek ve kutsal ile bağlantı kurmak temeli üzerine kurulur ve her dinde bunu sağlamak üzere öngörülen merasimler bulunur. İslâm dininde yüce yaratıcı Allah’a yaklaşmanın yolu, ona yükselmenin basamağı ve bu bakımdan en parlak ve önemli ibadet, namaz ibadetidir. Bu özelliğinden dolayı namaz diğer bütün ibadetlerin özü ve özeti sayılmıştır.
Kelime-i şehâdetten sonra İslâm’ın en önemli rüknü olan namaz, günde beş ayrı zaman diliminde olmak üzere kadın ve erkek her Müslüman için bir görevdir. Esasen namaz ibadetinin hiçbir amaç ve hikmeti olmasa bile, diğer *’ ibadetlerde olduğu gibi, namaz ibadetini sırf inanılan dinin bir gereği, yücel yaratıcının bir emri olduğu için, hiç değilse bunun için yerine getirmelidir.
Namaz belli eylemler ve özel rükünler ile yüce Allah’a kulluk etmektir.l Namazın dış görünüşü birtakım şekiller ve zikirden ibaret ise de, içerisi ve* gerçek mahiyeti, yüce yaratıcıya münâcât etmek, O’nunla konuşmak, O’na yakınlaşmak ve O’nu müşahede etmektir.
Bu özelliğinden dolayı, yani yüce yaratıcı ile teklifsiz, aracısız buluşma! ve konuşma anlamına gelişinden dolayı, namaz İlâhî bir lutuf olarak kabul edilmiştir.
Namazı terketmek, kılmamak büyük günahtır. Peygamberimiz, kıyamet gününde hesabı sorulacak ilk amelin namaz olacağını bildirmiştir.