Abdullah ibn Mes’ud (radıyallâhu anh’dan rivâyet edildiğine göre Peygamber (sallallâhu aleyhi ve sellem) şöyle buyurmaktadır:
“Şüphesiz ki ‘doğruluk’, (kişiyi) iyiliğe, iyilik de cennete götürür. Kişi devamlı surette doğru söyleye söyleye nihayet Allah katında ‘sıddîk’ (=çok doğru sözlü olan) kimse diye yazılır. ‘Yalan’ da, (kişiyi) sapıklığa, sapıklık da
cehenneme götürür. Kişi devamlı surette yalan söyleye söyleye nihayet Allah katında ‘yalancı’ diye yazılır.”
(Doğruluk, 6 şeyde aranır ve bunlar bir kimsede bulunduğu takdirde doğruluğun kemal mertebesi meydana gelmiş olur. Bu üstün dereceye sahip olan kimseye de “sıddîk” denir. Doğruluğun 6 bölümü şunlardır:
1. Sözde Doğruluk: Söylenen sözün gerçeğe uyması, vakıaya aykırı düşmemesi.
2. Niyette Doğruluk: Bunun anlamı, ihlastır. Hayırlı bir işe kalp ile niyet edip gafil olmaksızın Allah’a yönelmekle olur.
3. Azimde Doğruluk: Hayırlı olduğuna inanılan bir şeyi yapmaya koyulmak ve bundan güçlenmek.
4. Vefa Göstermekte Doğruluk: İşlemeye koyulduğu ve azmettiği hayırlı bir işi başarmakta sebat gösterip onu tamamıyla yerine getirmek.
5. Amellerde Doğruluk: Gizli ve açık yapılan bütün amelleri eşit tutup amellere riya karıştırmaksızın hareket etmek.
6. Makamatta Doğruluk: Korku halinde ve emniyet halinde fark gözetmeksizin doğruluğa devam edip ondan ayrılmamak.
Doğruluktaki özellik, insanı, iyi amellere yani birr’e götürür. Esasen birr’in anlamı Allah katında makbul olan ve kendine günah karışmayan ameller ve ibadetlerdir. Bade makbul ve iyi ameller de, insanı, cennete götürür. Bu iyi ve güzel vasıfların zıddı olan yalan ise, insanı kötü amellere ve günah işlere götürür. Günahlar da büyüdükçe insanı cehenneme iletir. Yalanın her çeşidini işleyip de bütün günahlara düşen liraseye “kezzâb” (=büyük yalancı) denir.)
Hakîm b. Hizâm (radıyallâhu anhj’dan rivâyet edildiğine göre, Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem) şöyle buyurmaktadır:
“Alıcı ve satıcı birbirlerinden ayrılmadıkları müddetçe pazarlıktan vazgeçme hakkına sahiptir. Eğer iki taraf dürüst olup birbirlerine açık davranırlarsa alışverişleri iki tarafa da bereketli olur. Eğer iki taraf (birbirlerine karşı) saklı davranıp yalan söylerlerse alışverişlerinin bereketi gider.”
Hasan b. Ali (radıyallâhu anh)’dan rivâyet edilmiştir:
Rasulullah (sallallâhu aleyhi ve sellem)’den şunu ezberledim: Şüpheye düşüren şeyleri bırak. Şüpheye düşürmeyen şey(ler)e bak. Çünkü doğruluk, gönül rahatlığıdır.. Yalan ise şüpheden ibarettir.”