Çocuklarda Altı Yaş Eğitimi Nedir ?
Beş yaş, çocuklar için bir denge ve yumuşaklılık yaşı iken çocuk altı yaşma girince bu denge, altüst olur. Çocuk, yeni yönelimler içine girer, yeni şeyler dener, kendi içindeki psikolojik baskılar sebebiyle çevresindekilerle bağdaşması zorlaşır.
Altı yaş, bir aşırı uçlar çağıdır. Çocuğumuz, bebeklik ile çocukluk arasında gider, gelir. Davranışları, tepkileri bir an içinde değişir. Bir bakarsınız, sizi çok sevdiğini söyler; bir an sonra, ona biraz sert bakışınız üzerine, sizden nefret ettiğinden dem vurur. Özellikle annesine tepki halindedir.
Anneler beş yaşma kadar çocuklarından memnunken altı yaşında durum değişiyor. Çünkü psikolojide altı yaş krizi dediğimiz bir olay var. Bu yaşta daha bir kaprisli oluyorlar. Anneler bu devreden ister istemez “Acaba ben çok mu yumuşak davranıyorum, artık çocuğum beni kullanıyor mu?” diye bir endişe yaşamaktalar. Burada anne babaların yumuşaklıklarından faydalanıyorlar, diye dayağa yönelmemeleri gerekiyor.
Bu dönemin önemli bir yanı, çocukların arkadaş gruplarına yönelmeleridir. İşin tuhafı, gruptakiler aynı yaşta oldukları için, hepsi kendisini ön plana çıkarmaya, başkalarıyla ilgilenmemeye, bencilliğe yönelik oldukları hâlde, yine de bir arada mutlu olmalarıdır. Ana baba, çocuğun bu durumunda yanında olduğunu hissettirebilir.
Altı yaşındaki çocuk, tembel ve kararsız görünümdedir. Çocuk bir defa daha 2,5 yaşındayken yaşamış olduğu karar verme güçlüklerine uğrar, bir şeyin olumlu ve olumsuz iki yüzü arasında gelip gider.
Bu dönemde çocuğun küçük kasları oldukça gelişmiş olduğundan, diğer yaşlara oranla el işlerinde daha beceriklidir. Kesip yapıştırır, boya yapar, resim yapar, bütün araç ve gereçleri iyi kullanır. Erkek çocuklar topla, kızlar iple oynamayı sever.
4-6 yaş döneminde ebeveynlerin dengeli ilişkileri; çocuğun özdeşleşimi ve kişiliğinin gelişmesi açısından çok mühimdir.
0-6 Yaş’a Dikkat!
5-6 yaş döneminden sonra çocuklarımızın kişilik ve zekâ gelişimini desteklemek konusunda yapabileceklerimiz sınırlıdır. Kişilik özelliklerinin temeli 0-6 yaş döneminde atılır, zekâ gelişiminin önemli bir bölümü ise bu dönemde tamamlanır. Yani anne babaların, çocuklarının gelecekteki okul başarılarına, öğrenme yeteneklerine; zihin, fizik ve sosyal becerilerine en çok katkıda bulunabilecekleri dönem 0-6 yaş dönemidir. Üstelik insanın bütün gelişim alanlarının %60’ının tamamlandığı bu dönemde yapılan bir hata, yetişkinlik döneminde ortaya çıkabilecek telafisi mümkün olmayan sonuçlara sebep olabilir. Halk arasında söylenen “yedisinde neyse yetmişinde de odur.” sözü bu gerçeği ifade etmesi bakımından doğrudur.
0-6 yaş döneminde çocuk, sevgiyi, özgüveni ya öğreniyor ya öğrenemiyor.
“Çocuk, 0-6 yaş döneminde yeteneklerini ya keşfediyor ya edemiyor. Çünkü engelleniyor.
“Çocuk, bu dönemde paylaşmayı geliştiriyor veya geliştiremiyor. Cesaretli olmayı öğreniyor veya korkak oluyor.
“Çocuk, bu dönemde, kendini ifade edebilmeyi deneyerek öğreniyor veyahut içe dönük ya da saldırgan oluyor.
“Kişiliğin oluşmasında, kalıtım ve çevre etkilerinin rolü olmakla beraber, eğitimin etkisi kesindir. Kişiliğin temelleri, ilk beş-altı yılda atılır. İçgüdü olarak bilinen pek çok hayvan davranışı bile eğitimle değiştirilmektedir. Örneğin farelerle bir arada büyütülen kedi yavruları, erişkin çağda, farelere saldırmaz ve onları avlamaz olurlar.
“Öyle ruhsal nitelikler vardır ki çekirdekleri, insan yapısında olsa bile eğitimle büyük değişimlere uğrarlar. Örneğin, korku doğal bir tepkidir. Ama bir çocuğun aşırı korkak ve yürekli olması, yetişmesine bağlıdır. Kıskançlık, yalancılık, çalma, savrukluk-düzenlilik, temizlik-pislik, tutumluluk-savurganlık gibi daha pek çok özellik, eğitimin ürünleridir.”
0-6 yaş döneminde çocuğunuzun gelişimine ve eğitimine yaptığınız yatırım, her anlamda daha ekonomiktir aslında; bebekliğinde her gün yarım saat beraberce oyun oynadığınız çocuğunuzla Anadolu Lisesi sınavlarına girerken daha az ders çalışmak zorunda kalacak, kurs ve özel ders ücretleri için ayıracağınız paradan daha fazla tasarruf edeceksiniz. Hepsinden önemlisi, bebeğiniz sizin ona ayıracağınız o kısacık sürede kendisine değer verip zaman ayırdığınız için dünyanın en mutlu bebeği olacak, kendine güvenen, kendisiyle ve hayatla barışık, insanlarla iyi iletişim kurabilen sağlıklı ve mutlu bir kişi olarak yetişecek.
Demek ki anne babalığın en zor altı yılı olarak nitelendirilen 0-6 yaş dönemi, dikkatli geçirilirse gelecekteki karşılaşılabilecek daha büyük zorluklar engellenmiş olacaktır. Ne acı bir durumdur ki çoğu ebeveyn, yayınların bollaştığı ve uyarıların fazlasıyla yapıldığı bu dönemde altın fırsatı kaçırmaktadır.
Çocuklar yedi yaşına yaklaştıkça, daha önceden bilemedikleri yollarla problemlerini çözmeye başlayabilirler. Okul ortamına katılmak, olayları farklı açılardan görebilmeyi sağlamaktadır. Daha önceden ana babayla özdeşleşen çocuğun, öğretmen ve arkadaşlarla karşılaşması önünün biraz daha açılmasını sağlamaktadır.
Yedi yaştaki çocuğun belirgin özellikleri, ona yaklaşım anahtarının övgü olması, çocuğun eleştirilere aşırı duyarlı bulunması, özümleme çağının gereği olarak içine kapanmasıdır. Çocuk, hiçbir şey yapmadan oturuyorsa kafasının çalıştığı, bir takım problemleri çözmekte olduğu anlaşılmalıdır.
Yedi yaş, babalar için son derece elverişlidir. Çünkü çocuk, bu yaşta, babayla iletişim kurmaya yöneliktir. Gelecek yıllarda pekişecek baba-çocuk ilişkisinin temeli, bu yaşta derinleştirilebilir, aradaki duygusal bağ güçlendirilebılir.