Çocuklar, Yalandan Nasıl Vazgeçebilir ?
Yalanın bütün çeşitlerini düzeltmek büyüklerin elindedir. Bütün mesele, yalanın sebeplerinin bilinmesidir. Yalnız, hemen sonuç beklemek yanlış olur. Aşağıda çareler sıralanırken yalanın sebepleri de belirtilmiş oluyor:
- Ana babalar ve çocuğun çevresindeki diğer büyükler, yalan söylemekten titizlikle kaçınmalıdır.
- Çocuklar ve gençlerin, istemediğimiz tepki ve davranışları karşısında mümkün olduğu kadar yumuşak ve toleranslı hareket edelim. Onları, bilerek bilmeyerek yaptıkları istenmeyen davranışlarından dolayı sert bir şekilde cezalandırmaktan kaçınalım.
- Çocuklar ve gençlerden yeteneklerinin üstünde başarı beklemeyelim. Koyduğumuz kurallar, onların yaşayışlarını fazla sınırlamasın.
- Çocuklar ve gençlere, değişiklikleri, isteklerini, kaygı ve endişelerini konuşmaya, dinlemeye ve çözüm yollan bulmada yardımcı olmaya hazır olduğumuzu hissettirelim.
- Çocuklarımızı, başkalarıyla kıyaslamayalım; yaratılışlarındaki farklı özelliklerinden dolayı onları üzecek tavırlara girmeyelim.
- insanlarla olan sosyal münasebetlerde çocuklarımızı yalancı olarak kullanmayalım ve yalanlan sebebiyle ödüllendirmeyelim.
- Çocuklarımızın önünde büyüklerimizin yalanlarını, ne kadar yalancı ve yalan dolanla mevki sahibi olduklarını tartışmayalım.
- Doğruyu söyleteceğiz diye çocuklarımızı köşeye sıkıştırmaktan kaçınalım.
Bir çocuk, annesine kardeşinden nefret ettiğini söylediğinde, anne, bu doğru sözünden dolayı onu dövebilir. Dayaktan sonra annesine dönüp “Artık kardeşimi seviyorum.” diye açıkça yalan söylerse bu defa anne, onu bir okşayış ve öpücükle ödüllendirebilir. Çocuk, bu deneyden sonra şu sonucu çıkarır. “Gerçeği söylemek acı veriyor, dürüst olmamak ödüllendiriliyor ve annem küçük yalanları seviyor.”
Çocuk, açıkladığı duygularına karşı bizim gösterdiğimiz tepkilere bakarak dürüstlüğün en iyi yol olup olmadığını öğrenir.
Yalana gösterilecek en olgun tepki, söyleyeni suçlamaktan ve söylenenleri inkârdan çok, sebebin anlaşıldığını yansıtmak olmalıdır. Mesela bayramda kendisine canlı bir kedi hediye edildiğini söyleyen çocuğu “Edilsin isterdin.” diye cevaplamak, onun yalancılığını ispatlamaktan daha faydalıdır. Çocuğun, bize yalan söylemesine gerek olmadığını öğrenmesini istemeliyiz. Sorgulamalar, yalana sevk eder.