Çocuk Eğitimi ile Çocuk Terbiyesi Aynı Mıdır ?
Katıldığım birçok toplantıda ebeveynler, “Çocuklarımızı en iyi şekilde nasıl eğitebiliriz?’’ tarzında sorular yöneltiyor veya çocuk eğitimiyle ilgili kitap tavsiyeleri istiyor.
Halbuki ebeveynler “çocuk eğitimi” diye kurdukları cümlelerde, çoğu zaman “çocuk terbiyesi”ni kastediyor. Çünkü her anne-baba çocuğunu en güzel ahlaka sahip şekilde yetiştirmek için çaba sarf ediyor. Yalnız güzel ahlaka doğru giden sürece çocuk eğitimi değil, çocuk terbiyesi denir.
İyi eğitilmiş çocuk, iyi terbiye edilmiş midir?
Bir baba, yasadığı olumsuz tecrübelerden yola çıkarak çocuğunun eğitimi üzerinde ısrarla durur. Oğlunu- kızını çok erken yaşlardan itibaren dikkat ve özenle eğitir. Bunda da başarılıdır oldukça. Bu çocuğu görenlerse hayretlerini gizleyemez. Öyle ki kısa bir tramvay yolculuğu esnasında, hiç kimseye fark ettirmeden, onlarca kişinin cüzdanını çalabilir. Hatta içlerindeki paraları aldıktan sonra cüzdanları yine aynı ceplere geri koyabilir.
Çocuğun değerler eğitimi alarak yetiştirilmesine “çocuk terbiyesi” denir.
Babası, oğlunun bu başarısıyla gurur duyar. Çünkü kendisi geçmişte kapkaççılık konusunda ciddi bir eğitim almadığı için çok defa polise yakalanmıştır. Can sıkıcı karakol olaylarının, çocuğunun da basına gelmesini istemez.
Simdi bu çocuk, iyi eğitilmiş midir sizce? Evet, çok iyi eğitilmiş, ama hiç terbiye edilmemiştir
Öyleyse “çocuk eğitimi” ile “çocuk terbiyesi” arasındaki fark nedir?
Kelime anlamı olarak baktığımızda, belli bir konuda birine bilgi, beceri ve tecrübe kazandırmaya, “eğitim” denir.
Yani iyi eğitilmiş bir çocuk, belli konularda bilgi, beceri ve tecrübe kazandırılmış kişidir.
Kötü eğitilmiş çocuk ise eğitilmesi düşünülen konuda, eğitici tarafından, yetersiz bırakılmış çocuktur. Bu noktada altını çizmek istiyorum ki iyi eğitim, “eğitimin iyi” olduğuna vurgu yapar, eğitimin içeriği ve konusunun iyi olduğuna değil. Bu açıdan baktığımızda, kötü eğitim ise “eğitimdeki başarısızlığa” vurgu yapar, eğitilen kişinin kötü olduğuna değil.
O halde “çocuk terbiyesi” nedir?
Terbiyenin kelime anlamı, çocuğun ruhen ve cismen yükselmesi, olgunlaşması, kemale ermesidir.
Örnekteki çocuk, yankesicilikte “cismen” olgunlaşmış olsa da “ruhen” cüce kalmıştır. Bununla birlikte çocuk eğitimi ve çocuk terbiyesi arasındaki önemli farklardan
biri de “hedeftir. Çocuk eğitiminde varılacak en son nokta önemlidir. Çocuğun başlangıçta tayin edilmiş hedefe çocuğun ulaştırılmasına, “eğitimde basarı” denir.
Örneğimizde, baba, çocuğunu usta bir kapkaççı olarak yetiştirmeyi hedeflemiştir. iyi ve disiplinli bir
eğitim süreciyle de buna ulaştırmıştır. Bu itibarla “Bu eğitimde başarı yakalanmıştır.” diyebiliriz.
Çocuk terbiyesinde ise hedeften önce, başlangıç noktası önemlidir. Bunu “referans noktası” olarak isimlendiririz. Çocuk terbiyesinde referans noktaları olarak normlar (evrensel kabul görmüş değerler, örf,adet, kültür, din) alınıyorsa artık bu çocuk eğitimi değil, çocuk terbiyesi olarak tanımlanır.
Örneğe yeniden dönecek olursak yankesici baba, “Ben çocuğumu iyi bir kapkaççı olarak terbiye etmek istiyorum.” dediğinde, karsısına, normlar çıkacak ve babanın kendi çocuğunu kapkaççı olarak eğitmesine izin vermeyecektir. Eğer baba çocuğunu ısrarla kapkaççı yapmak isterse o takdirde bu çocuk “anormal davranışlı” (norm dışı hareket eden) olarak adlandırılır. Yani bir çocuğun eğitimde başarı sağlayamamış olması, asla o çocuğun anormal olduğu anlamına gelmez.
Aynı şekilde eğitimde başarı sağladığı halde din, Çocuk Eğitiminde kültür, ahlak dışı davranışlar sergileyen kişiye de “normal Doğru Bilinen biridir” denemez.