1. Bir kimse tek başına bir farz namaza başladıktan sonra, bulunduğu yerde, cemaat o farzı kılmaya başlarsa ne yapar?
Bir kimse tek başına bir farz namaza başladıktan sonra, bulunduğu yerde, cemaat o farzı kılmaya başlarsa bakılır: Eğer başına namaz kılmakta olan henüz secdeye varmamış ise, namazı bırakıp imama uyar.
Eğer bir kez secdeye varmış ise, bakılır: Kıldığı namaz sabah veya akşam namazı ise, yine namazını bırakıp imama uyar. Fakat bunların ikinci rekâtı için secdeye varmışsa, artık namazını bırakmayıp tamamlar, imama uymaz. Çünkü sabah namazından sonra nafile kılınamayacağı gibi, üç rekâtlı bir namaz da nafile kılınmaz.
Öğlen namazı gibi dört rekâtlı bir farz ise, kıldığı bir rekâta bir rekât daha ilave eder, teşehhüde bulunur ve selam vererek imama uyar. Evvelce kıldığı o iki rekât namaz nafile olmuş olur. Böyle bir namazın üçüncü rekâtında bulunup da, henüz secdesine varmamış ise, hemen ayakta veya oturarak selam verip namazdan çıkar ve imama uyar. Yalnız başına kıldığı iki rekât yine nafile olmuş olur.
Fakat bu namazın üçüncü rekâtını secde ile bağlasa, artık bunu tamamlar, farzını kılmış olur. Böylece namazını tamamlayıp selam verdikten sonra, cemaat hâlâ devam ediyorsa ve kılman namaz öğle veya yatsı namazı ise cemaate uyar ve cemaatle kılacağı bu namaz nafile namaz olmuş olur. Fakat ikindi namazı ise uymaz. Çünkü ikindi namazından sonra nafile kılınması mekruhtur. Akşam namazı ise de uymaz. Çünkü üç rekâtlı nafile namaz da kılınmaz.
2. Nafile namaza başlamış olan bir kimse, yanında cemaatle namaza başlanınca ne yapar?
Nafile namaza başlamış olan bir kimse, yanında cemaate başlanınca, bu nafileyi iki rekât olarak tamamlar, ondan sonra selam verip cemaate katılır. Üçüncü rekâta kalkmış ise, onu da dörde tamamlayıp cemaate katılır. Bundan cenaze namazı müstesnadır. Çünkü cenaze namazına yetişemezse, onun kazası yoktur. Cenaze namazını cemaatle kıldıktan sonra döner, önce bırakmış olduğu nafile namazı kaza eder.
3. Sabah namazında cemaate başlanmış olursa ne yapar?
Cemaatle sabah namazına başlanmış olduğunda, cemaate yetişeceğini zannederse hemen sabah namazının sünnetini kılar. Gerek görürse; “sübhânekeyi, eûzü besmeleyi ve sure ilavesini” bırakıp Fatiha suresi ile rükû ve secdede birer tespih ile yetinebilir. İkinci rekâtı tamamlayıp selam vererek imama uyar. Fakat; cemaate yetişeceğini zannetmiyorsa, sünnete başlamayıp imama uyar. Artık sünneti de kaza etmez. Fakat öğle, ikindi ve yatsı namazları böyle değildir. Bunların cemaatle kılmaya başlanmış olduğunu gören kimse, bunların sünnetini kılmadan imam uyar, sonra öğlenin kılmadığı ilk sünnetini farzdan sonra kaza eder. Fakat ikindinin sünnetini vaktin kerahetinden dolayı kaz etmez. Yatsınınkini ise, sünnet-i gayri müekked olduğu içi dilerse kaza eder, dilerse etmez.