Bu durumda merhameti, ancak vicdan azabı çeken ve pişman olduğunu gösteren kimseler hak ederler. Bazen böylesi bir merhamet, yaptıkları yanlışın sorumluluğu hakkında soru sormak için gelen ve bir şeyler öğrenen insanlar için de geçerlidir.
Ebû Hureyre radıyallâhu anh şöyle rivayet etmektedir: Rasûlullah sallallâhu aleyhi vesellem ile beraber oturuyorduk. Bir adam geldi ve: “Ey Allah’ın Rasûlü, ben helak oldum!” dedi. Aleyhisselâtu vesselam: “Seni helak eden şey nedir?” diye sorunca: “Oruçlu iken hanımımla ilişkide bulundum” dedi. Bunun üzerine Rasûlullah’la aralarında şu konuşma geçti: “Azad edebilecek bir köle bulabilir misin?” “Hayır”. “Üst üste iki ay oruç tutabilir misin?” “Hayır”. “Altmış fakiri doyurabilir misin?” “Hayır”. “Öyleyse otur!” Biz bu minval üzere beklerken Rasûlullah sallallâhu aleyhi vesellem’e içerisinde hurma bulunan bir büyük sepet getirildi. “O soru soran adam nerede?” diyerek adamı aradı. Adam: “Benim! Buradayım!” deyince, Aleyhisselâtu vesselam: “Şu sepeti al, fakirlere tasadduk et!” dedi. Adam: “Benden daha fakir kim var ey Allah’ın Rasûlü? Allah’a yemin ediyorum, Medine’nin iki kayalığı arasında benden daha fakiri yok!” cevabını verdi. Bunun üzerine Rasûlullah sallallâhu aleyhi vesellem (dişleri görünecek derecede) güldü ve: “Öyleyse al bunu ehline yedir” buyurdu.
Açıklama:
Bu olayda, yanlış yapan kişinin geliş sebebi alay etmek için veya durumu hafife almak için değildi. Onun suçluluk ve pişmanlık hissettiği, “Ben helak oldum!” deyişinden de anlaşılmaktadır. Binâenaleyh o merhameti hak etmişti.