Dört Mezhebe Göre Gasp

– Sac ağacından keresteyi gasp ederek onu gemi yapımında kullansa, sahibinin istemesi halinde -gemi de denizde hareket halinde olsa- ittifakla bu parça gemiden sökülmez. (Gemi sahibi parçanın bedelini öder.) Ancak Şafiî’den gelen bir rivayete göre sökülür. Sahih olan sökülme hükmünün mal ve can telefinden korkmamaya bağlı olmasıdır.
– Altın ve gümüş gasp edip (onlardan) ziynet eşyası veya pra basarsa veya bakır, kurşun, demir gasp edip bunlardan kap veya kılınç yapsa, bu misallerin hepsinde Malikî mezhebince ağırlığınca ve özelliğince benzerini ödemesi gerekir. Sac ağacından keresteyi gasp edip ondan kapı veya toprak gasp edip ondan (tuğla ve saire imal ederek) inşaat yapsa da durum böyledir. Buğday gaspedip ondan un ve ekmek yapmak da böyledir.
Şafiî ’ye göre örnek olarak anılan şeylerin hepsi sahibine iade edilir. (Gasptan sonra) bir eksiklik olmuş ise gaspçı onu öder.
Ebu Hanife altın ve gümüşten ziynet ve saire yapılması meselesi dışında diğer meselelerde İmam Malik’e muvafakat etmektedir. “Uyun el-Mesail”den böyle naklettim.
Kadi ibn-i Rüşd “Mesail et-Tabuliyye”de şöyle diyor: “Bir kimse buğday gasp edip un yapsa veya koyun gasp edip onu boğazlasa veya elbise gasp edip onu kesip parçalasa, Şafiî ve Malikî’ye göre bunların hepsi mal sahibinindir. Gaspçı bunlara sahip olamaz.
Yumurta gasp edip tavuk altına kuluçkaya koysa, (tohumluk buğday ve benzerlerinin) tanesini gasp edip ekse, çekirdek gasp edip dikse de durum böyledir. Hanefî mezhebine göre ise gaspçıya bunların kıymetini vermek gerekir. (Böylece bunlara sahip olur.)”