Kelime olarak ‘derin kuyu’ anlamına gelen Cehennem, âhirette kâfirlerin devamlı olarak, günahkâr mü’minlerin de günahları ölçüsünde cezalandırılmak üzere kalacakları azap yeridir.
Kur’ân’da -farklı yanlarına dikkat çekmek üzere- Cehennem için ‘nar, cahîm, hâviye, saîr, lezâ, sakar ve hutame’ gibi çeşitli isimler kullanılmıştır. Allah’ı bilerek inkâr edenleri bu azap ebedî olarak kuşatacaktır. Günahkâr mü’minler ise, burada sürekli olarak kalmayacaklardır, cezalarını çektikten sonra Cennet’e konulacaklardır.
Bu arada ‘sınırlı bir ömürde, sınırlı sayıdaki inkâr ve isyanların karşılığının, ebedî bir azap olması, Allah’ın adalet ve merhametiyle telif edilemez’ gibi bir düşünce de akla gelebilir.
Şu bir gerçek ki, her bir mevcudun/yaratığın Yaratıcı’sından ötürü kazanmış olduğu büyük bir değeri vardır. Zira her şey, Allah’ın eşsiz bir sanat eseri olup kendilerine has bir dil ile Allah’ın varlığını, birliğini ve güzel isimlerini ilân edip dururlar. İşte inkârcılığı meslek edinen bir insan Allah’ın vazifeli birer memuru olan bu varlıkları yüksek makamlarından indirip, görevsiz, anlamsız bir dereceye düşürmüş olmaktadır. Her bir mevcut kendi diliyle ‘Allah vardır, birdir, her şeyin sahibidir, biz de O’nun emir, izin ve kudretiyle hareket eden vazifeli memurlarıyız ve de engin mânâlar ifade eden, mesajlar taşıyan birer mektuplarıyız.’ derken, kâfir bu gerçeği inkâr etmekle dehşetli bir suç işlemektedir.
Böylesi bir hakaret sınırlı bir zaman diliminde de olsa, neticesi büyük bir cinayet olduğu için, azabı da o ölçüdedir. Meselâ, iki saniyelik gayet sınırlı bir zaman diliminde tetiğe basarak iki kişiyi öldüren bir kişinin cezası, yalnzca iki saniyelik bir ceza değildir, hayat boyu bir cezadır. Kâfirin suçu ise, adam öldürmekten bin kere daha dehşetlidir, çünkü o böyle bir inkârla sayısız yaratığın temsil ve ilân ettikleri mânâ ve mesajları âdeta öldürüp ortadan kaldırmak gibi bir cinayet işlemektedir. Hâsılı, kâfirin her bir inkârı ebedî olan bir gerçeği inkâr etmek demek olduğundan, Yüce Yaratıcı’nın rahmetinden ebedî bir şekilde mahrumiyeti netice verecektir.
Cehennem’le alâkalı olarak vurgulanması gereken bir diğer husus da şudur: Gerek Kur’ân-ı Kerim’in gerekse hadis-i şeriflerin çizmiş olduğu cismanî tablolardan kolayca anlaşılacağı üzere, cehennem azabını ruh, bedenle birlikte çekecektir. Bununla birlikte ateş azabının da iç yüzünü tamamıyla bilmemiz mümkün değildir, zira bize sözü edilen bu âlemin, yaşadığımız âlemle bir benzerliği olsa da, onun aynısı olmadığı muhakkaktır.