Zekât’a Tabi Olmayan Mallar

By | 12 Temmuz 2015

donation fund    Kişinin, hem kendisinin, hem de geçimleri kendi üzerine olan kimselerin temel ihtiyaçları kabul edilen mallarından zekât alınmaz.
Temel ihtiyaçlardan olduğu kabul edilen mallar ise şunlardır:
Oturulan evler, evlerin lüzumlu eşyaları, elbiseler, silahlar, binek hayvanları, bir aylık veya bir yıllık nafaka, okunmak için olan birer nüsha kitaplar, zena- atkârlann aletleri.
Yine, ticaret için olmayan fazla miktardaki ev eşyasından, ticaret için olmayan fazla kitaplardan, fazla olan zenaat aletlerinden, ihtiyaçtan fazla olan elbiselerden, altın ve gümüş haricindeki yakut, zümrüt, inci, elmas gibi ziynet eşyalarından da zekât alınmaz. Çünkü bunlar, hakikaten veya hükmen artan mallardan değildir.
Temel ihtiyaç dışında olan bu malların kıymetleri, nisab miktarına ulaşınca, sahipleri zengin sayılır. Her ne kadar zekât vermekle yükümlü değillerse de, zekât ve sadaka alamazlar. Bunun yanısıra, fıtır sadakası vermek ve kurban kesmek de bu kimselerin üzerlerine vacib olur.
Bir kimse, nisab miktarı kadar borçlu olsa, elinde de borcunun miktarı kadar para veya ticaret malı veya sâime denen hayvan bulunsa, yine de bunlardan zekât alınmaz. Ödünç alınmış paralar, kaybedilen eşyanın bedeli de bu kısma dahildir.
Zekât, Allah (cc)’ın hakkı olmakla beraber, verilmediği takdirde, devlet başkanı tarafından -gerekirse zorla- alınıp ihtiyaç sahiplerine dağıtılır.
Kişinin mülkiyetinde olmakla birlikte, ticaret için olmayıp yalnızca kiraya verilen evlerin, dükkânların, gelir getiren tesislerin, kapların, aletlerin, makina- ların, nakil vasıtalarının bizzat kendileri zekâta tabi olmazlar; ancak, diğer mallarla beraber nisab miktarına ulaştığında bunlardan elde edilen gelirler zekât’a tabidir.
Ticaret maksadıyla beslenmeyen atlar, -ister erkeklerle dişileri karışık olsun, ister sâime olsun, ister olmasın- İmam Ebu Yusuf ile İmam Muhammed’e göre, zekât’a tabi değildir, fetva da buna göredir. İmam-ı Azam’a göre ise, bu atlar sâime olur da, dişileriyle erkekleri karışık olursa, zekât’a tabi olurlar. Bunlarda ni-sab aranmaz; bunların kıymetlerinin l/40’ı zekât olarak verilir. Bir diğer görüşe göre ise, her at başına 1 dinar veya 10 dirhem verilir.
Ticaret maksadıyla beslenmeyen erkek atlar, sâime olsun olmasın, İmam-ı Azam’a göre de zekât’a tabı değildir. Fakat, sâime olan kısraklar, İmam-ı Azam’a göre zekât’a tabidir.
Ticaret amacıyla beslenmeyen merkep, katır, av için eğitilmiş köpek ve pars zekât’a tabi değildir.
Yük hayvanları ile çifte koşulan hayvanlar, etleri yenmek üzere veya damızlık için beslenen hayvanlar ve en az 6 ay ahırda yemle beslenen hayvanlar da zekât’a tabi değildir.