Zirai mahsullerde iki türlü uygulama mevcuttur: şayet sulama, ilaçlama ve benzeri bir emek sarf edilerek bir tarım yapılıyorsa 1/20, ekimi yapıldıktan sonra herhangi bir emek sarf edilmeden kendi tabiîliği içinde ürün alınıyorsa 1/10 nispetinde zekât alınması gerekmektedir ki, onda bir anlamında bunun genel adı, ‘öşür’dür.
Bunlardan başka sosyal hayatı canlandıracak mükellefiyetler de söz konusudur. Bunların bazıları zorunlu sayılırken diğer bir kısmı isteğe bağlı kabul edilmiş ve zenginlerin vermeleri teşvik edilmiştir. Buna göre, fıtır sadakası, kurban, akika ve velime gibi faaliyetler yanında vakıf müessesesi, adaklar ve her türlü nafile sadakalar, yoksulun durumunu iyileştirme adına sosyal hayatta İslâm’ın ön gördüğü potansiyeller olarak değerlendirilebilir.
Sadakalarla ilgili beyanların Kur’ân’da, herhangi bir kayıtla sınırlandırılmadan şümullü lafızlarla umumiyet arz etmesi, aynı zamanda sadakada sınırlama konulmadığını göstermesi bakımından önemlidir. Mesela ‘İnfak ettiğiniz her şeyin, mutlaka O, arkasını getirir’, ‘Hayır adına infak ettiğiniz her şey, karşılık olarak mutlaka size dönecektir ve siz, asla zulme maruz bırakılmazsınız’ ve ‘Hayır adına infak ettiğiniz her şeyi Allah bilmektedir’ mealindeki ayetler, hemen ilk akla gelenlerdir.
Konuyla ilgili Peygamber Efendimizin de yüzlerce beyanı vardır ve bütün bunların her biri, fakirin gözetilip kollanmasına yönelik teşvik edici ifadelerdir.