Takke Şeyhinin Sıfatları

    Takke şeyhleri, mücerret kıyafete ve dış görünüşe önem veren, şeyhliği yalnız tâc, hırka, kemer ve asâ gibi Evliyâ’ullah kisvesinden ibaret zanneden ve o kıyafete bürünerek, giymeğe ve taşımağa hakkı olmadığı halde, kıyafette ve zâhirde kalan kimselerdir. Hz. ÜMMÎ SÎNAN kaddesallahül-Mennân efendimizin buyurdukları gibi:
Ümmi Sinan yol ayan, oluptur belli beyan;
Dervişlik yolu heman, Tacı hırkası değil…
Diğer bir Veliyyullah da şöyle buyurmuşlardır:
Dervişlik olsaydı tâc ile hırka,
Alırdık onu biz otuza, kırka…
Evliyâ’ullahın kıyafetine büründükleri ve derviş gibi göründükleri halde, dervişliğin hallerinden haberleri dahi bulunmayan ve dervişliği ancak kıyafet giyinmek, mânasını anlamadan devran ve kıyam tevhidi ve kıyam ism-i celâli diyerek zikrullahı oyun zanneden, okunan nutukların mâna ve medlûllerine aslâ dikkat etmeyerek o nutuklarla dahi uyanmayan, yalnız: (Şurası, şu makamla okunacak, burasında ses kaldırılacak, burada indirilecek…) gibi ihtarlarla zikrullahm sırf zâhirine önem verenler; tarikatin zâhirinde kalan gafillerdir ki, bunlara da TAKKE ve HIRKA ŞEYHÎ denilir.
Hal ve iktidarını nazarı itibara almadan, tam mânasıyle irşâd etmeden müritlerine bol bol zikir ve evrâd veren, müritleri ile alâkadar olmayan ve onları taht-ı mürakabesine almayan kimselerdir. Bunlar, şeyhliği müritlerine binlerce esmâ vermekten ibaret sanırlar ve müritlerini islâha muktedir olamadıkları gibi, onları zikr-ü tevhid, evrâd-ü ezkâr ile usandırırlar ve hatta akıldan ederek tımarhaneye yollarlar.
Mürşit, hastasının derdine göre ilâç vermesini bilmeli ve hastalığın cinsine ve mahiyetine göre tedavi usullerine âşinâ olmalıdır. Günde belirli fasılalarla azamî üç aspirin verilecek hastaya, on aspirin birden yutturulursa helâk olacağı gibi, müridine günde on bin tevhid, on bin ism-i celâl, on bin ism-i HÛ veren evrâd şeyhi de aynı şekilde müridini helâk etmiş olur. Değil esmâ-i İlâhi, bir kimse günde on bin defa çivi dese deli olur, insaf gerek!.. Böyle bol zikri kaldıramayacak müride, bu kadar esmâ verilirse, ya usanır veya deli olur.