Daha önce ki satırlarda da geçtiği üzere insan, ruhla cesetten mürekkep bir yapıya sahiptir. Bu yapıdaki her iki unsur, insanı kendi yörüngesi etrafında döndürmeye çalışmaktadır. Bu ikisinden biri olan madde, şehevî ve behîmi arzulardır. Yani insanın ceset itibarıyla sahip olduğu, Kur’ân’ın da bize şu cümlelerle tanıttığı yönüdür: “Andolsun ki biz insanı kuru bir çamurdan, şekillenmiş bir balçıktan yarattık.” ; “Onlara bir sor bakalım: Yaratılışta kendileri mi daha kuvvetli, yoksa bizim yarattıklarımız mı? Gerçekten biz onları yapışkan çamurdan yarattık.” ; “O, insanı bardak gibi (çınlayan) kupkuru bir balçıktan yarattı.”
İnsanın diğer bir yönü ise, ona yaratılış gayesini hatırlatan, onu Rahmani şeyler yapmaya sevk eden, manevî âlemleri seyrettirmeye vesile olan, aç-susuz kalmasına rağmen tarif edilemeyen lezzetler hissettiren, kötülükleri hoş göstermeyip ondan kaçınmayı ve hoşlanmamayı ihsas ettiren vs. rûhî tarafıdır.
İnsanın üzerinde ruhun hakimiyeti zayıflar veya ceset hakim duruma geçerse, o zaman insan lezzet ve şehvetlerinde dolu dizgin gider. Aklın hududunu, dinin çizdiği sınırları hiçe sayar, âdeta zihni gücünü, yiyeceğin çeşidini, içeceğin türlüsünü elde etmeye harcar. Bütün tasası şehevî arzularını kamçılayacak maddeleri bulma, acıktırıcı, hazmettirici, iştah açıcı yolları öğrenmek olur. “Böylece ilmin, kültürün ve medeniyetin zirvesine çıktığı halde değirmen merkebinden, saban öküzünden farksız hale gelir, yemek odasıyla ayak yolu arasında mekik dokur durur. Bundan başka da ne bir prensipten ne de ikinci bir hayattan haberi olur ve bu ikisinin arasında dolaşıp durmaktan gayri bir şey tanımaz, kendisinde de yeme içme arzusundan başka, zevk ve safa duygusundan gayri, yemek için kazanma kaygısının dışında her şey ölür gider. Kur’ân’ın tasvirinden daha doğru ve daha ince tasvire imkân olmadığına göre sözü yine ona bırakalım: “Küfredenlere gelince, onlar dünyada sadece zevk u safa sürerler, davarların yediği gibi yerler. Onların yeri de ateştir.
Iconic One Theme | Powered by Wordpress