Oruç İnsanı Melekiyete Yükseltir

İnsanda melekî ve behimî olmak üzere iki yön vardır. İnsan hayvânî hislere ters istikamette yürüdüğü zaman melekî yönünün geliştiğini ve hayvanî tarafının azaldığını vicdanen hisseder. İnsan, meleklerin altında, diğer canlıların ise üstünde yaratılmıştır. Fakat Allah onu, yüceler yücesi bir makam ile aşağılar aşağısı bir noktaya uzanan çizgide yol almaya muktedir kılmıştır. Dolayısıyla insan yer yer melekler âlemini aşar, derece itibarıyla onları geride bırakır. Zaman zaman da şeytanların altında bir yere sukut eder. “Biz insanı en güzel biçimde yarattık. Sonra onu aşağıların aşağısına atıverdik. Yalnız inanıp iyi işler yapanlar hariç. Onlar için kesintisiz bir mükâfat vardır.”
İnsanı meleklerden ayıran özelliklerden birisi, onun nefis sahibi olmasıdır. Meleklerde yeme-içme, evlenme, Allah’a isyan etme vs. gibi davranışlar söz konusu değildir. Yaratılış icabı onlar masum, her an Allah’a teşbih ve taatle meşgul varlıklardır. “Ondan önce söz söylemezler ve onlar O’nun emriyle hareket ederler. (Allah) onların önlerinde ve arkalarında ne varsa (ne yapmış, ne etmişlerse) bilir. (Allah’ın) razı olduğundan başkasına şefaat edemezler ve onlar, O’nun korkusundan tir tir titrerler ”. İnsana gelince, o hayatiyetini ancak yeme-içmeyle devam ettirebilir. İsyan etmesi, kusur yapması her zaman için muhtemeldir. Ama oruç tutan bir mü’mine gelince o, sabahtan akşama kadar yemeyip içmemesiyle, şehvetine hakim olmasıyla, gıybet ve zulümden kaçınmasıyla âdeta melekleşir. Hatta o bu davranışıyla melekleri bile geride bırakır. Cenab-ı Hakk, meleklere karşı böyle olan mü’min kullarıyla iftihar eder, onları meleklere örnek gösterir.