Namazlara Ait Niyetler Nelerdir?

By | 21 Nisan 2015

namazlara-ait-niyetler-nelerdirFarz namazlarla bayram ve vitir namazları kılınırken bu namazların vakitlerini belirlemek gerekir. Mesela “bugünkü sabah namazına” veya “bugünkü cuma namazına, bugünkü vitir namazına, bugünkü bayram namazına” diye niyet edilir. Sadece farz namaza niyet etmek yeterli değildir. Çünkü böyle bir niyetle farz namazlar tayin edilmiş olmaz. Ancak hangi namaz olduğu belirlenmeksizin vakit içinde: “bu vaktin farzını kılmaya” diye niyet edilmesi kâfi gelir. Rekatların sayısını niyet etmeye gerek yoktur. Cuma namazı vaktin farzı niyeti ile kılınmaz; çünkü asil vakit öğlenindir, cumanın değildir. Nafile namazlarda sadece namaza niyet etmek yeterlidir. Bununla birlikte vaktin ilk sünnetine veya son sünnetine niyet edilerek de kılınırlar. Bu namazların müekked veya gayri müekkec olduklarını belirlemeye de gerek yoktur. Ancak teravih namazında ihtiyatlı davranarak, teravih namazının veya vaktin sünnetinin kılınmaya niyet edilmesi gerekir.
Cemaata yetişip de, imamın farzı mı, yoksa teravihi mi kıldırdığını bilmeyen kimse, farza niyet ederek imama uyar. Eğer imam farzı kılıyor ise, imama uyan bu kimsenin farzı geçerli olur. Eğer imam teravih namazını kıldırıyordu ise, ona uyan bu kimsenin namazı nafile yerine geçer. Yatsı namazından önce teravih kılınamayacağı için, teravih yerine geçmez.
Farz namaz kılınırken kazayı niyet etmek, kaza namazı kılınırken farza niyet etmek suretiyle namaz caiz olur. Mesela, bir kimse öğle namazının vakti çıkmamıştır düşüncesiyle öğlenin farzını yerine getirmeye niyet etse ve namazı tamamladıktan sonra öğle vaktinin çıkmış bulunduğunu anlasa, farza niyet ederek kılmış olduğu namaz, kaza yerine geçer.
Bir kimse öğle namazının vakti içerisinde hem öğle, hem de ikindi namazına niyet etse, bu niyet vakti girmiş olan namaz için geçerli olur.
Bir vaktin farzına niyet edilerek namaza başlanıp da sonra nafile kılıyormuş gibi bir zanla namaz tamamlansa, bu namaz o vaktin farzından sayılır. Çünkü namazın sonuna kadar niyetin hatırlanması şart değildir.
Bir kimse nafileye niyet ederek tekbir aldıktan sonra farza niyet ederek tekrar tekbir alsa, farz namaza başlamış olur. Tersinde de durum böyledir. Yine bir kimse öğle namazının farzına niyet ederek bir rekat kıldıktan sonra, ikindi namazının farzına veya bir nafile namaza niyet ederek tekrar tekbir alsa, öğle namazını bozmuş olur ve ikinci niyete göre namaza başlamış sayılır.
Cemaat halinde imama uyulduğu zaman da niyet edilmesi lâzımdır. “Allah rızası için bugünkü öğle namazının farzını kılmaya niyet ettim; uydum imama” denir. Bu şekilde bir niyet yapılmazsa, imama uymak geçerli olmaz.
Bir kimse namaza tek başına başlamışken imama uymaya niyet ederek diliyle tekrar tekbir alsa önceki namazını bozmuş ve imama uymuş olur.
İmama uyan kimsenin kılacağı namazı belirtmeksizin yalnız: “İmama uydum” veya “iktida ettim” diye niyet etmesi, tercih edilen görüşe göre yeterli değildir. İmamla beraber namaz kılmaya niyet edilmesi gerekir.
Bir kimse imama uymaya niyet edip namaza başladığı halde imam henüz namaza başlamamış ise bu şekildeki bir imama uyma geçerli değildir. Hatta “Allah” veya “Ekber” kelimesini imam daha bitirmeden kendisi bitirse yine imama uymuş olmaz. Fakat daha sonra tekrar imama iktidaya niyet ederek tekbir alsa bununla imama uymuş olur
Cemaatın tekbirleri imamın tekbirine yakın olmalıdır. İmam, daha Fatiha suresini bitirmeden tekbir alıp imama uyan kimse de, iftitah (başlangıç) tekbirinin sevabına yetişmiş olur.
Kendisine uyulan imamın kim olduğunu bilmek gerekmez. Haşan olduğu sanılan imamın, Bekir olduğu anlaşılsa, bu durum imama uyma niyetine bir engel teşkil etmez. Ancak Haşan’a uydum diye tayinde bulunarak niyet edildiği halde, imamın başkası olduğu anlaşılsa, imama uyma gerçekleşmemiş olur. Çünkü bu şekildeki niyet bir kayda bağlanmış olmaktadır.
İmam olan şahsın, imamete niyet etmesi gerekmez. Ancak kendisine uyacaklar arasında kadınlar da varsa onlara da imamlık yapmaya niyet etmesi gerekir. Bunun için “Ben bana uyanlara imamım” gibi bir niyette bulunursa kendisine kadınlar da uyabilir.