Kaza Ve Kadere İman

    Kur’an-ı Kerim’de, kaza ve kadere iman, imanın esaslarından biri olarak açık şekilde belirtilmemiştir. Ancak, sahih kabul edilen hadîs-i şeriflerde kaza ve kadere iman, iman esaslarından biri olarak sunulmuştur. Eğer kaza ve kader, Allah Teala (cc)’nm, meydana gelen ve gelecek olan herşeyi ezelî ilmiyle bilmesi anlamında kabul edilirse, Allah (cc)’ın herşeyi bildiği Kur’an’da açıkça söylenmiştir. Ayrıca, kâinatta meydana gelen şeylerin tümünün Allah (cc)’m dilemesiyle gerçekleştiğini, Allah (cc) dilemedikçe hiçbir şeyin olamayacağını da Kuran açıkça ifade etmektedir.
Müslümanların bu hususta bilmeleri ve inanmaları gereken şey, Allah (cc)’m olmuş ve olacak şeylerin tümünü bildiği, Allah (cc)’ın dilediğini yaptığı, kudretinin herşeye yettiği ve Allah (cc) dilemedikçe hiçbir şeyin olmayacağıdır.
Bu bakımdan, insanlar kaza ve kaderi bahane ederek sorumluluktan kurtulamaz. Çünkü Allah (cc) doğruyu ve yanlışı, iyiyi ve kötüyü bildirmiş, insanlara da irade vermiş; dilediklerini yapma hususunda onları serbest bırakmıştır. Dolayısıyla insan, yaptığı şeyleri kendi hür iradesiyle yapar, sorumluluğuna da katlanır. Bu yüzden, hiç kimse yaptığı bir kötülüğü, “Kaderim böyleymiş!” veya “Alnıma böyle yazılmış!” gibi bahanelerle mazur gösteremez.
İmam Maturidi kaza ve kaderi şöyle tarif eder: “Allah Teala (cc)’nın ileride yapacağı şeyleri ezelde takdir edip belirlemesi kader, zamanı geldiğinde ezelde takdir ettiği şeyleri yaratması da kaza’dır. Kader, Allah (cc)’ın ilim sıfatının, kaza da kudret sıfatının neticesidir”.
Yüce Allah (cc), tüm kâinatı ve içinde bulunan canlı-cansız bütün varlıkları bir plan ve program dahilinde yaratmıştır. Allah (cc), kâinatta meydana gelen ve gelecek olan herşeyi en ince ayrıntılarına kadar bilir. O’nun ilmi haricinde kalan hiçbir şey yoktur. Kâinatta görülen nizam ve intizam, uyum ve ahenk O’nun ilmine delâlet etmektedir. Böylesine muhteşem bir kâinatın yaratılması, uyum ve ahenk içinde düzenlenmesi, ancak herşeyin ilmine sahip olmakla mümkündür.
İşte, Allah (cc)’m ezelde yaptığı programa kader, vakti geldiğinde o programı tatbik sahasına çıkarmasına da kaza denir.