Kadının sesi yaratılışı gereği dikkat çekicidir.
Özellikle ses normalin dışında bir tonda çıkarsa birtakım sakıncaları beraberinde getirir ve “fitneye” sebep olabilir. “Eğer fitneden emin ise kadının sesi haram olmaz. Ancak, erkeklerin, kadınları fitne ve fesada götüren hallerden uzak tutmaları gerekir.”
Kadının sesi haram mıdır? Hanımlar zikrederken seslerinin dışarıdan duyulmasında bir sakınca var mıdır?”
“Kadınların sesleri hangi şartlarda haramdır? Bir hanım şiir ve ilâhi okuyabilir mi?”
Esas itibariyle başta insan olmak üzere hiçbir varlığın sesi mutlak olarak haram ve günah sınıfına sokulmaz. Çünkü yaratılışında bir haramlık mevcut değildir.
Bunun içindir ki, hiçbir âyet ve hadis kadının sesini haram kılıcı bir hüküm bildirmez. Başta Hanefi ve Şâfiî imamları olmak üzere mezhep sahibi imamlarımızın görüşleri de bu yöndedir.
Şâfiî mezhebi âlimleri ve diğer müçtehitler şöyle derler:
“Kadının sesi avret değildir. Çünkü kadın alışveriş yapar, mahkemede şahitlikte bulunur. Bunun için sesini yükselterek konuşmak zorunda kalır.”
Kadının sesinin avret olmadığının gerekçesi, İslâmm ilk uygulamalı devri olan Saadet Asrıdır. Yani Peygamber Efendimizin (a.s.m.) ve sahabilerin uygulayış biçimidir.
Bu uygulanış biçimi üç şekilde görülüyor:
Birincisi: Peygamber Efendimizin (a.s.m.) sahabi hanımlarla konuşması, onların sorularına cevap vermesi, şikâyetlerini dinlemesi, ihtiyaç ve taleplerini karşılamasıdır.
İkincisi: Sahabiler gerek Peygamberimizin (a.s.m.) hanımlarına, gerekse diğer hanım sahabilere hadis ve benzeri durumlarda soru sorarlar, konuşurlar ve bazı konularda bilgi alırlardı.
Üçüncüsü: Yine sahabe döneminde kadınlar, halifelere şikâyetlerini dile getirirler veya dinî meselelerde diğer sahabilere bilmediklerini sorup öğrenirlerdi.
Ancak bütün mubah meselelerin mahiyet değiştirip sakıncalı bir hal alması mümkündür. Kadının sesi meselesinde de aynı durum söz konusudur.
Kadının sesi mubah, masum ve meşru olmasına karşılık hangi sebeplerden dolayı “avret” olur, nasıl olursa yasak sınıfına girer, yabancı erkeklerin dinlemesi haram olur?
Kadının sesi yaratılışı gereği dikkat çekicidir. Özellikle ses normalin dışında bir tonda çıkarsa birtakım sakıncaları beraberinde getirir ve “fitneye” sebep olabilir.
Demek ki, haram olan sesin kendisi değil de, kontrol dışı bir mahiyet taşımasıdır.
Ahzâp Sûresinin 32. âyet-i kerimesi bu husustaki ölçüyü Peygamber hanımlarının şahsında şöyle veriyor:
“Ey Peygamber hanımlan! Siz herhangi bir kadın gibi değilsiniz. Eğer halinize layık bir takva ile korunacaksanız, yabancılarla cazibeli bir şekilde konuşmayın ki, kalbinde fesat bulunan kimse bir ümide kapılmasın. Konuşurken ciddiyet ve ağırbaşlılıkla söz söyleyin.”
Müfessir Mehmed Vehbi Efendi bu âyeti tefsir ederken, “Söylediğiniz söz fitneye sebep olmasın. Yani cazibeli ve ecânibi (yabancı erkekleri) şüpheye düşürecek bir halde edalı ve naz ü istiğna ile söylemeyin” şeklinde izah getirmektedir.
Elmalılı’mn ifadesiyle “Yayılarak, kırıtarak, sınık, yılışık” olduğunda “kalbi çürük kötülüğe meyilli kimseler” bir ümide kapılırlar. Bundan dolayı da günaha girilmiş olur.
Suriye ulemasından Fıkıh Uzmanı Vehbe Zühaylî ise, bunu normal konuşmalardan ziyade dinî muhtevada da olsa aynı gerekçe ile sakıncalı görür:
166
“Kadının, Kur’ân şeklinde de olsa, coşkulu ve nağmeli olarak umakta iken seslerini işitmek haramdır. Çünkü bunda fitneye sebep olma korkusu vardır.”
Bizim de katıldığımız hükmü Faruk Beşer Hoca veciz bir şekilde dile getirir:
“Kadın her şeyiyle olduğu gibi sesiyle de çekici, büyüleyici ve tahrik edicidir ve aslında bu onun çirkin olduğunu değil, güzel olduğu gösterir.
“Birer nimet demek olan çekici yönlerini, bu arada sesini fitneye sebep olmak ve tahrik etmek için kullanırsa, yani konuşmasını kınla küle ve kadınsı biçimde yaparsa, ya da nağmeli sözlerle normal konuşurken zaten tahrik edici olan sesini daha da etkileyici hale getirirse, sesi avret olduğundan değil de, fitneye sebep olacağından haram olur. Vakarlı ve karşısındakine ümit kestirici edayla konuşursa haram olmaz.”
Son olarak zamanımızın müfessirlerinden Muhammed Ali es-Sabunî’nin yorumuna yer verelim:
“Eğer fitneden emin ise kadının sesi haram olmaz. Ancak, erkeklerin, kadınları fitne ve fesada götüren hallerden uzak tutmaları gerekir.”
Sorudaki unsurlara gelince, şiir ve İlâhide ses incelip kalınlaşır, imeli hale gelir ve câzip bir mahiyete bürünür.
Bunun için yabancı erkeklerin duyacağı şekilde söylemek beraberinde bazı sakıncaları getirir. Buna dikkat etmek gerekir.
Hanımların sesli olarak zikretmeleri de, şayet yabancı erkekler duyarsa, yine aynı kategoriye girer.
Ezanda da birtakım yanlış duyguların uyanmasına sebep olacak kadının ezan okumasına izin verilmez.
Ancak hanımların kendi aralarında sesli olarak Kur’ân okumalarında, İlâhi söylemelerinde ve zikretmelerinde sakınca yoktur.