Helâl kazançla yetinmeyip, geçim derdini bahane ederek harama yönelen, hattâ kazancının tamamını haram yoldan karşılayan kimse, başta kendisi olmak üzere, aynı kazançtan yedirdiği aile fertlerinin sorumluluk ve günahım da üzerine almış sayılır.
Annenin ve çocukların geçimi babanın üzerinedir. Bu, onun doğal bir görevi olduğu gibi, aynı zamanda dinî bir yükümlülük olarak omuzuna yüklenmiştir.
Bakara Sûresinin 233. âyet-i kerimesinde şöyle buyurulur:
“Annelerin yiyecek ve giyeceği, gücünün yettiği ölçüde çocuğun babasına aittir.”
Müfessir İmam-ı Kurtubî, zayıflığından ve güçsüzlüğünden dolayı çocuğun geçiminin babanın üzerine düşen bir görev olduğuna bu âyeti delil olarak gösterir.
Yani, çocuk kendi geçimini temin edecek yaşa gelinceye kadar babanın onun ihtiyaçlarını karşılaması gerekir. Baba olarak bu iş onun zaten yaratılıştan gelen bir vazifesidir.
Bazı âyet ve hadis-i şeriflerde babanın bu vazifeyi yaparken meşru ve helâl dairede kalması emredilir. Yani aile reisi olan baba, başta kendisi olmak üzere hanımının, çocuklarının ve geçimleri üzerine olan -babası ve annesi gibi- kimselerin nzıklarını da helâl yoldan kazandığı para ile karşılamak durumundadır.
Helâl kazançla yetinmeyip geçim derdini bahane ederek harama yönelen, hattâ kazancının tamamını haram yoldan karşılayan kimse, başta kendisi olmak üzere, aynı kazançtan yedirdiği aile fertlerinin sorumluluk ve günahını da üzerine almış sayılır.
Çünkü bakmakla yükümlü olduğu fertlerin bu meselede bir sorumluluğu ve suçu yoktur.
Dolayısıyla, onlar mecbur kaldıkları için haram kazançtan yemektedirler. Bu sebepten, günaha girmiş olmazlar.
İbni Abidin bu hususta şöyle bir kayda yer verir:
“Kocasının, aslen meşru olmayan bir yoldan temin ederek getirmiş olduğu bir yiyeceği yemesinde, bir elbiseyi giymesinde hanım için bir günah yoktur. Günah, kocanın kendisinedir. Yalnız, kocası tarafından kendisine verilen nafaka bizzat gasp edilmiş bir şey ise, kadının ondan yemesi caiz olmaz.”
Çocukların durumu da bundan farklı değildir. Çünkü hanımın geçimi nasıl kocasının üzerine ise, çocukların geçimi de babaya âittir.
Çocuklar da babalarının kendilerine haramdan getirmiş olduğu nafakadan faydalanmak zorunda kaldıkları için, o haramdan doğacak günah babalarına aittir, kendilerine ait değildir.
Ne zaman ki çocukların eli iş tutar, kendi ihtiyaçlarını kendileri temin edecek seviyeye gelir, helâl yoldan para kazanma durumuna ulaşırlarsa, artık kendi kazançlarım yemeleri gerekir.