Bir kimseye hac ibadetinin farz olması için öncelikli olarak bu kimsenin Müslüman olması, akıllı ve büluğ çağma ermiş bulunması, hür olması; hac yapabilmesi için bedenî ve malî imkânlarının yeterli olması gerekir ki, buna fıkıh kitaplarında, güç yetirebilme, yapabilme manasına “istitaat” denir.
Bir kimsenin hac ibadeti ile yükümlü sayılabilmesi için bunlara ilâve olarak; bu farizayı yerine getirebilecek vakte erişmiş olması da gerekir. Sayılan bütün şartları taşımasına rağmen bu ibadeti eda edebileceği hac mevsimine yetişemeden vefat eden bir kişi, hacca gitmekle yükümlü olmadan vefat etmiş sayılır.
Hac ibadeti hac aylarında yapılır. Hac ayları; Şevval, Zilkade ve Zilhicce’nin ilk on günüdür. Bu sürenin dışındaki vakitlerde, farz hac için ih-rama girilemez ve haccın rükünleri eda edilemez.
Istitaat dediğimiz hac yapabilme güç ve imkânı, hacca gidecek kimsenin gidip dönünceye kadar kendisinin ve bakmakla yükümlü bulunduğu kimselerin geçimlerini sosyal seviyelerine uygun olarak sağlayacak mali güce, hac için yeterli zamana ve malî imkâna sahip olması manasına gelmektedir.
Istitaat kavramı çerçevesi içinde; beden, mal ve yol emniyetini de zikredenler olmuştur. Hanefi mezhebi âlimleri ayet-i kerimede geçen “hacca gitmeye yol bulabilen, gücü yeten” ifadesinin, “bedenî malî istitaat ve yol emniyeti” unsurlarını içine aldığını ifade etmişlerdir.
Haccın farz olması için gereken şartlardan bir tanesi olmazsa hac farz olmaz ve yerine getirilmesi gereken bir yükümlülük olarak tahakkuk etmez.