– Mal nisap miktarı kadar olunca üzerinden yıl geçmeden (vaktinden önce) de zekâtı verilebilir. Bu, Malikî dışındaki mezheplere göredir. Malikî’ye göre vaktinden önce zekât vermek caiz değildir.
– Ölmekle zekât (farzı) düşer mi? Ebu Hanife’ye göre düşer. Şayet (zekâtım verilsin diye) vasiyet etse, (vasiyet malının tamamından değil) üçte birinden geçerli olur.
Şafiî ve Hanbelî’de (ölmekle zekât farzı) düşmez. Malikî’de ise vefat eden kimse zekât vermekte ihmal etmiş ve böylece üzerinden yıl veya yıllar geçmişse, zekât borç olarak zimmetine geçer ve günahkar olur. Arkasında bıraktığı malın tamamı varislerin olur. Zekât ise (az önce ifade edildiği gibi) zimmetine borç olarak geçer. Bu zekât belirli olmayan kimselerin alacağıdır. Fakat varislerin malından ödenmez. Ölmeden önce zekâtın verilmesini vasiyet etmişse tüm vasiyetlerden önce yerine getirilmek üzere malın üçte birinden ödenir.
Fakat ölmeden önceki döneminde zekâtı ödemekte ihmali yoksa ve bu durumda ölmüşse malın tamamından ödenir.
– Yılı dolmadan zekâtın verilmesi halinde zekâtı verilen malın üzerinden yıl geçmeden zekât verilen fakir ölse veya (aldığı) zekât dışında bir yol ile zekâta ihtiyacı yok hale gelse (verilen) zekât geri alınır. Bu, Ebu Hanife dışındaki mezhep imamlarına göredir. Ebu Hanife’ye göre ise geri alınmaz.
– Malda zekât dışında bir hak yoktur. Bunda ittifak vardır. Mücahid ve Şa’bi:
“Ekini kaldırdığında, hurma kesimi (toplama) zamanında fukaraya hasat ettiği buğday ve hurmadan bir miktar verir”
demişlerdir.