– Nisab miktarı malından biraz az veya tamamı kadar borç zekâta mani (engel) olur mu?
Bu hususta Şafiî’nin iki kavli vardır:
Eski görüşü -ki tercih edilendir- mani olmaz.
Yeni görüşü, mani olur, şeklindedir.
Ebu Hanife’nin görüşü de Şafiî’nin ikinci görüşü gibidir. Öşür konusunda Ebu Hanife, Şafiî’nin birinci kavli gibi hükmetmiştir.
Ahmed b. Hanbel’den emval-i zahireHde iki rivayet olup meşhur olanı mani olmamasıdır.
Malik’e göre borç, altın ve gümüşte zekâta mani olmaz, büyükbaş hayvanlarda mani olur.
– Zekât mah sahibinin zimmetine mi yoksa malın kendisine mi farz olur?
Şafiî’ nin bu hususta iki görüşü vardır:
Eski görüşü zimmete farz olmasıdır. Malın bir kısmı zekât için rehin yapılmış (gibi)dir.
Yeni görüşü -ki tercih edilendir- Zekâtın malın kendisinde farz olmasıdır. Kendisine zekât farz olan kimse malında zekât farz olan kısmın(da) sahibidir. Şu kadar ki zekât farz olan malın yerine bir başka maldan zekât verebilir. Malik’in görüşü de böyledir.
Ebu Hanife şöyle diyor: “Herhangi bir cinayetin cezasını işleyenin boynuna olduğu gibi, zekât da malın kendisinedir. Mal sahibinin (zekât farz olan kısımdaki) mülkiyeti zekâta müstehak olanlara onu vermeyince o maldan kalmazBu, Ahmed b. Hanbel’den bu husustaki iki rivayetten biridir.