Dört Mezhebe Göre Faiz – 17

By | 7 Ağustos 2015

dort-mezhebe-gore-faiz-17– Satılan malda yavrulama veya meyve verme gibi kendisinden ayrı bir çoğalma olursa, müşteri, çoğalana sahip olur, kendisini ( kusurdan dolayı) geri verir. Bu Şafiî ve Hanbelî mezheplerine göredir. Malikî’ye göre çoğalma yavru ise anası ile birlikte geri ver meyve ise mal geri verilir, meyve müşteriye kalır. Hanefî mezhebine göre çoğalma, mal müşterinin elinde iken olduğu takdirde  kusurdan dolayı malı geri verme hakkı ortadan kalkar.
– Satılan kadın köle (cariye) alıp, müşteri onunla cinsel ilişkide bulunduktan sonra cariyede bir kusurdan haberdar olsa, onu satıcıya (bu kusur sebebiyle) geri verebilir. (Bulunduğu ilişkiden do yı da) ayrıca bir şey ödemesi gerekmez. Bu, Şafiî, Malikî’ye Hanbelî’deki iki rivayetten birine göredir. Ebu Hanife’ye gö (ilişkide bulunduğu için iade hakkı ortadan kalkar ve) onu satıcı geri veremez.

İbn-i Ebi Leyla“ Geri verir ve ayrıca mehr-i mik verir” demiştir. Bu görüş Hz. Ömer’den (Allah ondan razı olsun) de rivayet edilmiştir.
– Müşteri malda bir kusur bulsa fakat (malı teslim aldıktan sonra) malda bir değer eksilmesi olsa; öyle bir değer eksikliği ki, maldaki eski kusurun bilinmesi bu eksikliğe bağlı değildir. -Bakire olan (cariye) ile ilişkide bulunmak, elbisenin (kumaşın) kesilmesi, cariyenin evlendirilmesi gibi- malı geri verme imkanı ortadan kalkar. Şu kadar ki kusurdan kaynaklanan değer eksikliğini satıcıdan geri alır. Bu Ebu Hanife ve Şafiî’ye göredir.
Malik ise şöyle diyor: “Müşteri (ayıptan dolayı) cariyeyi satıcıya geri verir. Bakireliğini giderdiği için de bakireliği gidermenin bedelini satıcıya öder.” Ahmed b. Hanbel’den meşhur olan da budur. Zira ona göre yeni (müşterinin elinde ortaya çıkan) kusur geri vermeye engel teşkil etmez.