Çocuklar, kendilerine basit bir şekilde yaklaşan, onlardan biriymiş gibi davrananları her zaman severken sert, kaba ve ekşi suratlı kimselerden hoşlanmazlar. Saygılı ve ciddî insanlara ilgi duyarlar. Rasûlullah (s.a.s.) bu yaşın karakteristik özelliklerini iyi bildiği için onlara istedikleri gibi davranırdı. Basit ve sade tavrı, şakacı ve nazik davranışları ile onların davranış kalıplarını düzeltme ve başarılı kişilikler yetiştirme noktasında çok önemli mesajlar verirdi.
Hz. Peygamber, aile bireyleri ile her zaman uyumlu olmuş, onların düşüncelerine önem vermiştir. Sık sık, hanımlara ve çocuklara nazik davranmak gerektiğini söylemiştir.
Çocuklar her zaman kendilerine değer vermemizi ve sevmemizi beklerler. Bu beklentilerine sevgi, ilgi, tatlı dil, güler yüz ve mizahlı, güldürücü tavırlarımız ve davranışlarımızla karşılık vermeliyiz.
Çocuklarımıza hitap ederken asla üzücü, küçük düşürücü, aşağılayın kelimeler ve hitaplar kullanmamalıyız. Deli, aptal, geri zekâlı, tembel, beyinsiz, zibidi… gibi kelimeleri kullanarak çocuklarımıza hitap edersek çok büyük yanlış yapmış oluruz. Bunun yanında neşelendiren, sevindiren, onurlandıran ve kıymet takdir eden kelimelerin çocuklara hitap ederken kullanılması çocuk eğitim ve gelişiminde oldukça önemlidir. Eşler çocukların önlerinde birbirlerine karşı çok nazik davranmaları gerekir ki çocuklar da bu nazik davranışlardan nasiplerini alabilsinler.
Bir toplulukta aynı statüde olan insanlardan bazıları çok sevilirken bazıları daha az sevilmektedir. Bunun nedeni, bu insanların gösterdikleri sevgi, terbiye, saygı ve nezaket seviyelerinin farklı olmasıdır. İnsanların sevilmesi,sayılması, aranılır olması nezaket kurallarını ne ölçüde bildiği ve ne kadarını uyguladığı ile alakalıdır.
“Size yapılmasını istemediğiniz bir şeyi siz de başkasına yapmayınız” düsturuna göre hareket etmemiz gerekmektedir. Size nazik ve kibar davranılmasını istiyorsanız, siz de başkasına nazik ve kibar davranmak zorundasınız.
“Kendiniz için istediğinizi din kardeşiniz için de istemedikçe olgun bir mümin olamazsınız .”
İnsanı diğer biyolojik canlılardan ayıran temel özellik, toplu halde yaşaması değil, toplu halde yaşamanın inceliklerini bilmesidir.
Edebin ilk öğretmenleri anne baba olduğu için ebeveynler öncelikle birbirine karşı edepli ve nazik olmalılar. Bu nedenle çocuğunuz eşinize kararlı saygılı olduğunuzu görsün ve bunu hissetsin. Hayâtın akışı içerisinde zaman zaman eşler arasında tartışma çıkabilir.
Burada eşler birbirini çocuğa şikâyet ederek, çocuğu hakem tayin etmemelidir. Ebeveyni tarafından kibar davranılan çocukların görgü kurallarını öğrenmeleri daha kolay olur. Örnek olarak, çocuğunuzdan bir şey istediğinizde emretmeyin, ricada bulunun, dışarıdaki insanlara “teşekkür edelim”, “lütfen” gibi ifadeleri nasıl kullanıyorsanız aynı ifadeleri çocuğunuza hitap ederken de dilinizden düşürmeyin. Çocuklar zaman zaman çevresindekilerce “hadi şu amcaya… deyiver!” gibi ifadelerle argoya zorlanabilmektedir. Aileler bu tür ortamların oluşmasına izin vermemelidir.
Çocuğunuzun kendi cümleleriyle kendini tanıtmasını sağlayın. Tanışmanın nasıl olacağı, nasıl selâm verileceği, niçin teşekkür edilmesi gerektiği, neden özür dileneceği, sofra adabının nasıl olacağı, misafir karşılama ve uğurlamanın nasıl olacağı, kapı çalma şeklinin nasıl olacağı gibi konuları aile içerisinde provalarla ebeveynler çocuğa zorlamadan öğretmelidirler.
Çocuğunuza beklentilerinizi ifade ederken neleri yapmamalarını değil, neleri yapmalarını istediğinizi söyleyin ve iyi davranışlarını övün. Örnek olarak, “Ellerinle yemek yeme” yerine, “Lütfen çatalı kullanır mısın? Çatalını ne kadar kibar tutuyorsun. Yemeğini kendi önünden yemen ne kadar güzel” gibi ifadeler çocuğunuzu nazik davranışlar için yüreklendirir.
Çocuğa ne kadar çok değerli bir insan muamelesi yapılırsa o kadar değerli bir kişi gibi davranır. Ama bu demek değildir ki çocuğun her istediği yapılmalıdır.