Hz. Osman (r.a.), Hz. Peygamber’in damadıdır. Ashabın büyüklerinden, cennetle müjdelenen on kişinin ve halifelerin üçüncüsüdür. İman edenlerin beşincisidir. Hz. Ebû Bekir’in topladığı Kur’ân-ı Kerîm’i çoğaltarak yer yüzüne yaymak şerefi ona nasip oldu. Hilmi ve hayâsı çok fazla idi. Dinden çıkarmak için amcasının yaptığı işkencelere dayandı. Rasûlullah’ın iki kızıyla evlenmek şerefine kavuştu. Allah yolunda evini, barkını, malını, mülkünü ve ticaretini bırakıp Habeşistan’a hicret etti. Sonra Medine’ye de hicret etti. Başka işle vazifeli olduğu durumlar hariç. Eşi Rukıyye ağır hasta olduğundan, Bedir gazasına katılmadı. Medine’de Rasûlullah’ın kızının tedavisiyle uğraşması emrolunmuş, Bedir’de bulunanların sevabına kavuşacağı bildirilmişti. Zafer haberi geldiği gün, Rukıyye vefat etti. Rasûlullah, ikinci kızı Ümmü Gülsümü Hz. Osman’a verdi. Bunun için, Hz. Osman’a, Zinnureyn (iki nur sahibi) denildi.
Hz. Osman çok zengin bir tüccardı. Bütün malını ve mülkünü İslam için feda etti. Mesela, Tebük gazvesinde Hz. Osman, kendi ticaret malından üç bin deve, yetmiş at, on bin altın getirdi. Ashabı susuzluktan kurtarmak için Rûme kuyusunu satın aldı. Rasûlullah (s.a.s.): “Mescidimizi genişletene, cennette daha iyisi vardır, cennet onun içindir” buyurunca, etrafındaki altı arsayı satın alıp mescide ekledi.
Hicri 24, yılın birinci günü halife oldu. Zamanında Horasan, Hindistan, Maveraünnehir, Semerkand, Kıbrıs, Kafkasya, Afrika’nın birçok yerleri ve Endülüs fethedildi. Kabil’e kadar Asya ve İstanbul’a kadar Anadolu, onun zamanında Müslüman oldu. İbn Sebe denilen Yemenli bir Yahudi, Müslüman görünerek, İslam’ı içerden parçalamaya, yıkmaya uğraştı. Medine’de çok çalıştı de, başaramayacağını anlayıp Mısır’da, fitne, fesat yaymaya başladı. Cahil ve serserilerden oluşan bir çapulcu alayı, Medine’ye gelip, Hz. Osman’ı Kur’ân-ı Kerîm okurken şehit etti.
Hz. Osman, Medine’ye hicretle şereflenen, Allah Teâlânın övdüğü muhacirlerden ve ilk îmân edenlerden. Kur’ân-ı Kerîm’de mealen şöyle buyurulmaktadır:
“ Muhacirlerin ve Ensarın önce îmâna gelenlerinden ve Onların yolunda gidenlerden Allah razıdır. Onlarda Allah’tan razıdır. Allah, Onlar için Cennetler hazırladı.”