Arazi ürünlerinden alınacak miktar, arazinin cinsine göre değişir. Alınan bu miktar; zekât, sadaka, haraç ve icar bedeli mahiyetinde olur. Araziler, öşür, haraç, sırf mülk ve memleket arazisi olmak üzere başlıca dört kışıma ayrılmıştır:
Öşür arazisi: Fethedilip de kendi istekleriyle müslüman olan halkın mülkiyetlerine geçirilen veya güç ile fethedilip arazileri mücahidlerin mülkiyetine geçirilen toprakların ürünlerinden 1/10 veya 1/20 öşür adı altında zekât alındığından, bunlara öşür arazisi denmiştir.
Haraç arazisi: Anlaşma yoluyla veya zorla fethedilip gayr-ı müslim halka temlik edilen arazilere verilen isimdir. Bu tür arazilerden, ya ürününe göre, ya da uygun görülecek belli miktarda haraç adıyla bir vergi alınır.
Sırf mülk arazisi: Hâzineye ait olan ve bir bedel karşılığında satılan topraklara verilen isimdir. Bu tür arazilerin ürünleri de, -sahipleri müslüman olunca- zekât bakımından öşür arazisinin ürünleri gibidir.
Memleket arazisi: Müslümanlar tarafından fethedilip de kimsenin mülkiyetine geçirilmemiş topraklara verilen isimdir. Bu araziler, toplum adına Islâm devletine ait olup kullanmak üzere bazı kimselere verile gelmiştir. Bu tür arazilerin kullanma hakkına sahip olan kimseler, kiracı hükmündedir; İslâm devletine verecekleri belli hisse veya vergiler de kira bedeli hükmündedir.
Formun Üstü
Arazi ürünlerinde, İmam-ı Azam’a göre nisabı aranmaz. Buğday, arpa, pirinç, mısır, karpuz, salatalık, patlıcan, şeker kamışı, yonca ve benzeri öşür arazisi ürünlerinde -az da olsa çok da olsa- öşür adı ile hisse alınır, İmam Ebu Yusuf ile İmam Muhammed’e göreyse, 5 vesk (bir vesk, 60 sa’dır. Bu da 62.400 dirhemdir. Bunun beş katı da yaklaşık olarak 950 kg.dır.) miktan olmayan ekinlerden ve insanlann elinde bir yıl kalmayacak sebzelerden öşür alınmaz.
Formun Altı
Yağmur, çay veya nehir suyuyla sulanan öşür arazisinin ürünü, 1/10 nisbe- tinde öşür zekâtına tabi olur. Fakat; senenin çoğunda dolap ve hayvan ile veya satın alman su ile sulanan öşür arazisinin ürününden 1/20 nisbetinde öşür alınır. Tohum, işçi ücreti ve diğer masraflar, elde edilen üründen çıkarılmaz. Bu ürünler üzerinden bir yıl geçmesi de gerekmez. Bir yıl içinde elde edilen birkaç ürünün herbi-rinden ayrı ayrı öşür alınır.
Iconic One Theme | Powered by Wordpress